Əks (ər.) – Bir cismin işıq şüalarının hamar, parlaq bir səthdən (məsələn, güzgü, su səthi, cilalı metal və s.) əks olunması nəticəsində həmin səthdə əmələ gələn görünüşü, surətidir. Bu, sadəcə bir “şəkil” deyil, əslində işığın fiziki qanunlarına əsaslanan bir optik hadisədir. Işıq şüaları cismin səthinə düşüb əks olunaraq gözümüzə çatır və biz əksini görürük. Əks olunan şüaların açısı düşmə açısına bərabərdir - bu, əks hadisəsinin əsas fiziki prinsipidir.
Əksin keyfiyyəti əks etdirən səthin xüsusiyyətlərindən asılıdır. Məsələn, hamar, parlaq səthlərdə əks daha aydın və dəqiq olur, kobud səthlərdə isə bulanıq və yayılmış olur. Suyun səthindəki əks hava şəraitindən, dalğaların hündürlüyündən də təsirlənir. Güzgü kimi ideal bir səthdə əks tamamilə aydın və orijinalla tamamilə eynidir. Bədii ədəbiyyatda isə “əks” daha geniş məna kəsb edə bilir; məsələn, bir hadisənin nəticəsi, bir insanın xarakterinin əks tərəfi və ya bir fikrin əksini ifadə edərkən istifadə oluna bilər.
Maraqlı bir məqam da budur ki, əks hadisəsi sadəcə işıqla məhdudlaşmır. Səs dalğaları da əks oluna bilir və bu, səsin əks-sədası kimi özünü göstərir. Radio dalğaları, mikrodalğalar və digər elektromaqnit dalğaları da əks hadisəsinə məruz qalır, bu da müxtəlif texnologiyaların işləmə prinsipini təşkil edir (məsələn, radar, sonar).
Beləliklə, “əks” sözü sadəcə bir görüntünün deyil, həm də optik və fiziki bir hadisənin ifadəsidir. Bu hadisə həm təbiətdə, həm də texnologiyada geniş tətbiq olunur və həyatımızın ayrılmaz hissəsidir.