Əks-hücum (ər. əks + hücum) – hərbi termin olaraq, düşmən tərəfindən başlanmış hücuma cavab olaraq, onun mövqelərinə və ya qüvvələrinə yönələn sürətli və qətiyyətli hücumdur. Bu, sadəcə olaraq düşmən hücumunu dayandırmaqdan daha çox, onu geri qovmaq və öz mövqelərini möhkəmləndirmək məqsədi daşıyır. Əks-hücum, həm müdafiə, həm də hücum taktikalarının birləşməsindən ibarət mürəkkəb bir hərbi əməliyyatdır.
Əks-hücumun uğurlu olması bir çox amillərdən asılıdır: düşmən qüvvələrinin zəif cəhətlərinin dəqiq müəyyən edilməsi, əlverişli vaxtın seçilməsi, yaxşı planlaşdırma və əlaqələndirmə, əsgərlərin yüksək döyüş ruhu və peşəkarlığı, texniki və texnoloji üstünlük, həmçinin mühitin coğrafi şərtlərinin düzgün qiymətləndirilməsi.
Əks-hücumun sürpriz elementi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Düşmənə gözlənilmədən və güclü bir zərbə endirmək, onun müdafiə qabiliyyətini zəiflədir və əks-hücumun uğur şansını artırır. Bu səbəbdən əks-hücum tez-tez yüksək manevr qabiliyyəti tələb edən sürətli və çevik hərəkətlərlə həyata keçirilir.
Tarix boyu əks-hücumlar müharibələrin gedişatını dəyişmiş, qələbə və məğlubiyyətlərin təyin olunmasında həlledici rol oynamışdır. Bir çox strateji əhəmiyyətli döyüşlərdə məhz vaxtında və düzgün planlaşdırılmış əks-hücumlar tərəflərdən birinin məğlubiyyətindən qurtarmış, hətta qələbə qazanmasına səbəb olmuşdur. "Ani əks-hücum" ifadəsi isə düşmən hücumunun dərhal qarşısını almaq və onu geri qovmaq üçün tətbiq olunan sürətli və gözlənilməz bir əks-hücum taktikasını bildirir.
Beləliklə, əks-hücum yalnız bir hərbi termin deyil, həm də strateji düşüncə, çeviklik, qətiyyət və dəqiq planlaşdırmanın nümayişidir. Bu, döyüş meydanında həlledici anlarda qələbəyə aparan yol ola bilər.