Əleyh (ər.) sözü, əsasən "əleyhinə" formasında işlənən bir ədatdır. Qarşıdurma, müxalifət və ya ziddlik ifadə edir. Yəni, bir şeyin və ya birinin əleyhinə, ziddində, qarşısında olan vəziyyəti bildirir. Bu, sadəcə "qarşı" sözünün daha formal və ədəbi bir ifadəsidir. Qrammatik cəhətdən, adlıq və yiyəlik halından sonra gəlir və onlara əlavə məna qatır.
Məsələn, "onun əleyhinə səs vermək" ifadəsi, birisinin ona qarşı səs verdiyini göstərir. Bu, passiv bir quruluş olub, əməlin kim tərəfindən edildiyindən daha çox əməlin özünə, yəni kimə qarşı olduğuna diqqət çəkir. “Əleyh” sözü, məsələni obyektiv şəkildə təsvir edərkən, subyektiv fikirləri daha az əks etdirir. Bu da onu elmi, hüquqi və ya rəsmi sənədlərdə daha çox tətbiq olunan bir söz edir.
Ədəbiyyatda “əleyh” sözü daha çox təntənəli və rəsmi bir tonda istifadə olunur. Məsələn, "dəlil əleyhinə" deyərkən daha ciddi və dəqiq bir ifadə seçmiş oluruq. Sözün fərqli mədəniyyətlərdəki qəbuluna və istifadəsinə nəzər salmaq da maraqlı olardı. Məsələn, qərb dillərindəki analoji sözlərin kökləri və kontekstdə istifadə formalarının müqayisəsi bu sözün işlənməsinə daha geniş bir perspektiv qazandıra bilər.
Qısaca desək, "əleyh" sözü, "qarşı" sözünün daha rəsmi və təntənəli bir alternativini təmsil edir və bir çox hallarda daha dəqiq və ciddi bir məna daşıyır. Onun istifadəsi həm dilin zənginliyini, həm də yazının üslubunu zənginləşdirir.