Əlifba (ər. əlifbā) – bir dilin yazılı formasında istifadə olunan hərflərin müəyyən bir qaydada – ümumiyyətlə fonetik əsaslarla (səslərin ardıcıllığına uyğun olaraq) – düzülüşüdür. Bu düzülüş, hərflərin tək-tək deyil, sistematik şəkildə öyrənilməsini və yazılı mətnlərin oxunub yazılmasını asanlaşdırır. Əlifba, sadəcə hərflərin siyahısı deyil, həm də yazı sisteminin əsasını təşkil edən bir strukturdur.
Tarix boyu müxtəlif xalqlar və dillər özünəməxsus əlifbalardan istifadə etmişdir. Bunlar fonetik (səslər əsasında), sillabik (hecalar əsasında) və ya loqoqrafik (işarələr sözləri təmsil edir) ola bilər. Azərbaycan dili də tarix boyu müxtəlif əlifbalardan – ərəb, latın və kiril əlifbalarından – istifadə etmişdir. Hər bir əlifbanın özünəməxsus xüsusiyyətləri, hərflərin forması və yazılış qaydaları var. Müasir Azərbaycan əlifbası latın əlifbasına əsaslanır və bu, dilin modernləşməsi və beynəlxalq əlaqələrin genişlənməsi üçün mühüm rol oynamışdır.
Əlifbanın yaradılması və təkmilləşdirilməsi hər zaman cəmiyyətin intellektual və mədəni inkişafı ilə sıx bağlı olmuşdur. Əlifbanın mövcudluğu, məlumatın yazılması, saxlanması və nəsildən-nəslə ötürülməsi üçün zəruri bir vasitədir. Əlifba, tarixi mənbələrin, ədəbiyyatın, elmin və ümumilikdə mədəni irsin qorunub saxlanılması və inkişafı üçün əsas rol oynayır. Müxtəlif əlifbalarla tanış olmaq, fərqli mədəniyyətləri anlamaq və müxtəlif dillərdə yazılmış əsərləri oxumaq imkanı yaradır.