Əmirülüməra (ərəbcədən: أمير الأمراء - Əmirül-ümərā') termini, əsl mənası "əmirin əmiri" və ya "əmirlərin əmiri" olan, İslam dünyasının xəlifəlik dövründə çox mühüm bir hərbi və inzibati rütbəyə işarə edir. Bu vəzifədə olan şəxs, bir çox əmirin və hərbi qüvvənin başında dayanaraq, geniş səlahiyyətlərə malik idi.
Xəlifənin səlahiyyətlərinə birbaşa tabe olsa da, əmirülüməra hərbi əməliyyatları planlaşdırmaq, orduları idarə etmək və mühüm strateji qərarlar vermək kimi geniş səlahiyyətlərə sahib idi. Hətta bəzi hallarda xəlifənin özünün hərbi qabiliyyətinin zəif olduğu və ya məşğul olduğu durumlarda, əmirülüməra de-fakto hərbi lider və hətta siyasi təsir qüvvəsi kimi fəaliyyət göstərirdi.
Tarix boyu müxtəlif İslam imperiyalarında əmirülüməra vəzifəsi əhəmiyyətli dərəcədə dəyişikliklərə məruz qalıb. Bəzi imperiyalarda bu vəzifə müvəqqəti, bəzilərində isə daha daimi və güclü bir mövqe olub. Əmirülüməranın gücü və təsiri, həm xəlifənin şəxsiyyətindən, həm də imperiyanın siyasi və hərbi vəziyyətindən asılı idi. Bu rütbənin sahibləri tez-tez xəlifə ilə güc mübarizəsi aparmış, bəzən isə hakimiyyətə sahib olmağa çalışmışlar.
Beləliklə, əmirülüməra sadəcə "əmirin əmiri" mənasından daha çoxunu özündə əks etdirir. O, həm güc, həm də nüfuzun simvoludur, İslam tarixindəki siyasi və hərbi dinamikanın mühüm bir tərkib hissəsi olaraq qalır.