Əsil-nəsəb sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "əsil" sözünün 5-ci mənası ilə əlaqələndirilsə də, daha geniş və dəqiq bir izah tələb edir. Sadəcə "əsil" sözünün bir sinonimi kimi qəbul etmək yetərli deyil. Çünki "əsil-nəsəb" daha çox bir insanın mənşəyini, ailə tarixini, soy-kökünün təmizliyini və sosial statusunu ifadə edən daha mürəkkəb bir anlayışı əhatə edir.
Bu termin, şəxsin nəslinin izini sürərək, ata-babalarının kimliyini, sosial mövqeyini və ictimai nüfuzunu müəyyənləşdirməyə çalışır. Yəni, yalnız bioloji ata-ana münasibətlərindən kənara çıxaraq, ailənin tarixi, sosial əlaqələri və cəmiyyətdəki yerini də nəzərə alır. "Əsil-nəsəb" soy ağacının araşdırılmasını, tarixi sənədlərin təhlilini, şəcərənin tərtibini və bəzən də şərəf və ləyaqətin qiymətləndirilməsini ehtiva edə bilər.
Mətn nümunəsindəki "Mahmudun gözünə çox şirin gəldi" ifadəsi və sonrakı "əsil-nəsəbini öyrənəndən" bəndi, "əsil-nəsəb" anlayışının sosial və iqtisadi aspektlərini vurğulayır. Bu misal, Mahmudun tacirinə olan marağının arxasında yalnız şəxsi simpatiyanın deyil, həm də onun sosial mövqeyinin, var-dövlətinin və cəmiyyətdəki yerinin müəyyənləşdirilməsinin olduğunu göstərir. Beləliklə, "əsil-nəsəb" sadəcə bioloji mənşə deyil, həm də sosial status və imkanlarla bağlı bir konsepsiyadır.
Tarixən, bir çox cəmiyyətdə "əsil-nəsəb" böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Evliliklər, vəzifələr, torpaq mülkiyyəti və digər imtiyazlar tez-tez əsil-nəsəbə görə müəyyən olunurdu. Bu gün də, bəzi mədəniyyətlərdə soy-kök və ailə tarixi əhəmiyyətli bir rol oynayır.