Əvəzlənmə: "Əvəzlənmək" felindən törəmiş isimdir. Əsas mənası bir şeyin, bir varlığın və ya anlayışın başqasının yerini tutması, onunla əvəz olunması deməkdir. Bu əvəzlənmə prosesi istər fiziki, istərsə də mənəvi, abstrakt aləmdə baş verə bilər.
Daha geniş baxdıqda, əvəzlənmə müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Məsələn, kimyəvi reaksiyalar zamanı bir maddənin başqa bir maddə ilə əvəz olunması, bir ədəbi əsərdəki bir obrazın digəri ilə əvəz edilməsi və ya bir sistemdəki bir hissənin digər bir hissə ilə dəyişdirilməsi hamısı əvəzlənmə hadisəsinin nümunələridir. Həmçinin, bir vəzifənin, rolun və ya vəzifəli şəxsin başqasına keçməsi də əvəzlənmə kimi təsvir edilə bilər.
Maraqlı bir məqam odur ki, əvəzlənmə həm planlı, həm də qeyri-planlı şəkildə baş verə bilər. Bir fabrikatda köhnəlmiş bir hissənin yeni hissə ilə planlı şəkildə əvəzlənməsi ilə, qəfil bir hadisə nəticəsində bir insanın başqasına məcburi şəkildə əvəz olunması arasında böyük fərq vardır. Bu fərq əvəzlənmənin kontekstini və nəticələrini dəyişir.
Linqvistikada da "əvəzlənmə" anlayışı mühüm rol oynayır. Məsələn, bir cümlədəki bir sözün sinonimi ilə əvəz olunması və ya bir söz birləşməsinin başqa bir söz birləşməsi ilə əvəzlənməsi kimi proseslər dilin ifadə imkanlarını genişləndirir və mətnə müxtəliflik qatır. Bu cür əvəzlənmələr nitqin təbii və rahat axışına kömək edir.
Beləliklə, "əvəzlənmə" sadə bir söz olmasına baxmayaraq, elm, texnika, incəsənət və dilçilik kimi müxtəlif sahələrdə geniş tətbiq olunan və çoxcəhətli bir anlayışdır. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və daha dərin bir təhlili tələb edir.