Əvəzolunma (is. əvəzlənmə) sözü, bir varlığın, anlayışın, və ya funksiyanın başqasına dəyişdirilməsi, yerinə keçməsi və ya əvəz olunması prosesini və nəticəsini ifadə edir. Bu, sadəcə bir şeyin başqasına dəyişdirilməsindən daha geniş bir məna daşıyır. Proses, müəyyən şərtlər, səbəblər və ya məqsədlər əsasında həyata keçirilə bilər.
Əvəzolunma müxtəlif sahələrdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Məsələn, kimyada əvəzolunma reaksiyaları, bir molekuldakı atomların və ya atom qruplarının digərləri ilə əvəz olunmasını ifadə edir. Dilçilikdə, əvəzolunma, bir sözün, ifadənin və ya cümlənin başqasına dəyişdirilməsi ilə bağlıdır. Məsələn, sinonimlərin istifadəsi bir növ əvəzolunmadır. İqtisadiyyatda, bir məhsulun başqa bir məhsulla əvəz olunması, istehlakçıların seçimləri və bazar dinamikası ilə əlaqədardır. Siyasətdə, bir liderin başqasına əvəzolunması, seçkilər, çevrilişlər və ya digər siyasi proseslərlə əlaqələndirilə bilər.
Əvəzolunma, həmçinin, bir şeyin itirilməsi və ya zədələnməsi nəticəsində başqa bir şeylə əvəzlənməsini də ifadə edə bilər. Məsələn, köhnəlmiş bir cihazın yeni bir cihazla əvəzolunması və ya xəstə bir orqanın transplantasiya yolu ilə əvəzolunması. Bu prosesdə əsas məqsəd funksiyanın davamlılığını təmin etməkdir. Əvəz olunan obyektə görə əvəzolunma müvəqqəti və ya daimi ola bilər.
Ümumiyyətlə, əvəzolunma anlayışı, dəyişiklik, təkamül və ya yenilənmə prosesləri ilə sıx bağlıdır. Bir şeyin başqasına əvəzolunması, həyatın və sistemlərin davamlılığı üçün vacib bir mexanizmdir. Bu, həm təbii, həm də süni sistemlərdə müşahidə edilən bir prosesdir.