Əvvələn sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "əvvəla" sözünün sinonimi kimi qeyd olunur. Lakin sadəcə sinonim kimi təqdim etmək, bu zərif dil vahidinin əsl mahiyyətini tam əks etdirmir. "Əvvələn" daha çox bir sıra səbəblərin, arqumentlərin və ya fikirlərin sadalanmasında ilk nöqtəni, əsas və ya ən önəmli səbəbi vurğulamaq üçün işlədilir. O, sadəcə bir şeyin baş vermə ardıcıllığını deyil, həm də həmin ardıcıllığın önəmini, iyerarxiyasını ifadə edir.
Sözün mənasını daha geniş açıqlamaq üçün nümunələrə baxaq: "Əvvələn, hava çox soyuqdur; ikincisi, yolda qar yağır; üçüncüsü, avtomobilin təkəri partlayıb." Bu cümlədə "əvvələn" soyuq havanın səyahətə mane olan əsas amil olduğunu vurğulayır. Digər səbəblər də önəmlidir, ancaq əsas səbəb soyuq havadır. Bu, "əvvəla" sözündən fərqli olaraq, sadəcə bir sıralamanı deyil, bir iyerarxiyanı, bir önəmliliy sırasını göstərir.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "əvvələn" sözü daha çox danışıq dilində, yazılı dilə nisbətən daha çox işlədilir. Bu, onun daha canlı, daha təbii və daha ünsiyyətçi bir üslub yaradıcılığını göstərir. Yazılı dil daha çox "əvvəla" və ya "birincisi" kimi daha formal variantları üstün tutur. "Əvvələn" isə ünsiyyətin rahatlığını, müzakirənin canlılığını əks etdirir.
Beləliklə, "əvvələn" sözü sadəcə bir sıralayıcı ədat deyil, həm də bir vurğulayıcı, iyerarxiya qurucudur. O, düşüncənin mərkəzini, əsas arqumenti qabartmaq üçün istifadə olunur və danışıq dilinin dinamikliyini, canlılığını əks etdirir.