Falaqqa, molla məktəblərində, əsasən də XIX əsrə qədərki dövrlərdə, şagirdləri cəzalandırmaq üçün istifadə edilən bir alətdir. Bu alət, ümumiyyətlə, taxtadan hazırlanır və müxtəlif formalarda ola bilirdi. Bəzən düz bir taxta parçası, bəzən isə ucu itiləşdirilmiş və ya dəmir hissələrlə təchiz olunmuş şəkildə hazırlanırdı. Falaqqanın ölçüləri də dəyişkən olurdu; həm kiçik, həm də böyük ölçülərdə falaqqa istifadə olunardı. Onun istifadəsi şagirdin yaşına və qəbul edilən qayda pozuntusunun ağırlığına görə müəyyən edilirdi.
Falaqqanın tətbiq edilmə üsulu da müxtəlif ola bilərdi. Bəzi hallarda əlinin üstünə, bəzən isə ayağın üstünə vurulardı. Vuruşların sayı da müəllimin qərarına bağlı idi. Falaqqanın şagirdlərə vurulması, dərslərdə diqqətsizlik, əzbərsiz gəlmək, və ya dərsləri pozmaq kimi səbəblərə görə tətbiq edilən bir cəza üsulu idi. Bu cəza üsulu o dövrün sərt tərbiyə anlayışını əks etdirirdi.
“Kimisi dərs oxuyur, kimisi falaqqadan təzə çıxmış ayaqlarını ovuşdurub ağlayır…” bu misal, falaqqanın molla məktəblərində tətbiq olunan real bir cəza olduğunu və bunun şagirdlərə verdiyi fiziki və psixoloji təsirin dəhşətini göstərir. Bu cümlə, həm də o dövr məktəblərinin sərt və qorxulu mühitini canlandırır. Falaqqanın istifadəsi, əslində, o dövrün tərbiyə metodlarının qəddarlığının bir göstəricisi idi və bu günlərdə qəbul edilməyən bir cəza üsuludur.
Qısacası, falaqqa, XIX əsr Azərbaycan molla məktəblərində tətbiq olunan bir cəza aləti olub, tarixdə təhsilin sərt və bəzən qəddar üsullarının simvolu kimi yer almışdır. Bu alətin mövcudluğu və tətbiqi, keçmişdəki təhsil sisteminin xüsusiyyətləri barədə dəyərli məlumat verir.