Fənd (fars. əsilli söz) – bir məqsədə çatmaq üçün istifadə edilən hiyləgər, ağıllı və ya qəliz üsul, yol, plan, qurğu. Sadəcə hiylə və ya fırıldaqdan fərqli olaraq, fənd daha çox planlı və düşünülmüş bir əməliyyatı ifadə edir. Bu, mənfi mənada da (məsələn, kimisə aldatmaq üçün istifadə edilən hiylə), müsbət mənada da (məsələn, bir problemi həll etmək üçün yaradıcı bir yol) işlədilə bilər.
Lüğətlərdəki "hiylə, kələk, fırıldaq, dolab, qurğu, biclik" kimi izahı fəndin müxtəlif tərəflərini əks etdirir, ancaq onun tam mənasını vermək üçün kifayət etmir. Fənd, sadəcə bir hərəkət deyil, bir proses, bir strategiya və ya taktikadır. Bir fəndi gerçəkləşdirmək üçün müəyyən bir planlaşdırma, təfəkkür və bacarıq tələb olunur.
Məsələn, "Fənd fəndi kəsər, Allah hər ikisini" məsəli, iki fəndin bir-birini ləğv edəcəyini və nəticədə Allahın hər iki tərəfin əməllərini qiymətləndirəcəyini göstərir. Bu misal, fəndin həm müsbət, həm də mənfi kontekstlərdə istifadə oluna biləcəyini vurğulayır. Fəndin mahiyyəti, nəticəyə çatmaq üçün istifadə olunan ağıl və bacarıqdır, yaxşı və ya pis məqsədlərlə.
Qısacası, fənd zəkalı və düşünülmüş bir hərəkət, plan və ya üsul olub, məqsədə çatmaq üçün istifadə olunur. Onun mənfi və ya müsbət olması isə həmin hərəkətin motivindən və nəticəsindən asılıdır.