Filoloji sifəti, əsasən dil və ədəbiyyatla bağlı elmi tədqiqat sahəsi olan filologiya ilə sıx əlaqəli olanı ifadə edir. Bu söz, qədim yunan sözlərindən törəmişdir və hərfi mənası "söz sevgisi" deməkdir. Yəni, filoloji tədqiqatlar, dillərin, ədəbiyyatların, mədəniyyətlərin, yazı sistemlərinin və əlaqəli digər mədəni irs elementlərinin tarixi inkişafını, quruluşunu və funksiyalarını incələyir.
Filoloji tədqiqatlar çox geniş bir sahəni əhatə edir. Bunlara müxtəlif dillərin qrammatikası, leksikologiyası (söz ehtiyatı), semantik (məna) təhlili, etimologiya (sözlərin mənşəyi), fonetika (səslərin öyrənilməsi), onomastika (adların öyrənilməsi), paleografiya (qədim yazılar) və tekstşünaslıq (ədəbi əsərlərin tarixi və mətni tərəflərinin öyrənilməsi) daxildir. Həmçinin, ədəbiyyat tarixi, ədəbi nəzəriyyə, ədəbi tənqid və mətnlərin müqayisəli təhlili də filologiyanın tədqiqat sahələrinə aiddir.
Bir "filoloji təhsil", tələbələrə bu geniş sahənin müxtəlif aspektlərini, elmi tədqiqat metodlarını və tənqidi düşüncəni öyrətməyə yönəlib. Filoloji təhsil alanlar, ədəbiyyat əsərlərini dərinliklə təhlil etmək, dillərin tarixi inkişafını izləmək və mədəniyyətlərarası əlaqələri anlamaq bacarığını qazanırlar. "Filoloji tədqiqat" termini isə, bu sahədə aparılan elmi işləri, nəticələrini və yeni kəşfləri əks etdirir.
Nəhayət, "filoloji əsər", filoloji prinsiplər əsasında yazılmış və ya filoloji tədqiqatlara əsaslanan hər hansı bir yazılı məhsulu - məqalə, kitab, dissertasiya və s. - ifadə edir. Bu əsərlər, dilin və ədəbiyyatın tarixi, quruluşu və mənası haqqında dərin bilik və təhlil təqdim edir.