Gecəçırağı (lat. Lampyridae) — həşəratlar aləminin sərtqanadlılar dəstəsinə aid olan bir ailədir. Adından da göründüyü kimi, gecə fəal olan bu kiçik canlılar, ən çox maraq doğuran xüsusiyyətləri ilə tanınırlar: işıq saçma qabiliyyətləri ilə.
Gecəçıraqlarının işıq saçma mexanizmi bioluminesensiya adlanır və bədənlərindəki xüsusi orqanlarda baş verir. Bu orqanlarda luciferin adlı bir kimyəvi maddənin luciferase enzimi ilə oksidləşməsi nəticəsində işıq əmələ gəlir. Maraqlıdır ki, bu proses olduqca səmərəlidir və demək olar ki, heç bir istilik istehsal etmir. Beləliklə, gecəçıraqları işıq enerjisini əldə etmək üçün yüksək effektivliyə malik təbii bir sistemə sahibdirlər.
İşıq saçma, əsasən cinslər arası ünsiyyət üçün istifadə olunur. Hər növ gecəçırağı özünəməxsus işıq ritmləri və nümunələri ilə fərqlənir. Bu parıltılar, dişilərin erkəkləri cəlb etməsi, erkəklərin isə bir-birlərini tanıması üçün xidmət edir. Hətta bəzi növlərdə işıqların sıxlığı və intensivliyi, erkəklərin dişilərin cəlbediciliyini qiymətləndirməsində böyük rol oynayır.
Gecəçırağı termininin "işıldaquş" kimi də istifadə olunması, onların parıltısının uçuşları ilə birləşərək gözlər qarşısında sehrli bir mənzərə yaratması ilə əlaqədardır. Lakin, "işıldaquş" termini daha çox poetik və obrazlı bir ifadə olaraq qəbul edilməlidir, çünki gecəçıraqları həqiqətən quş deyil, həşəratlardır.
Dünyada minlərlə gecəçırağı növü mövcuddur və onların hər birinin özünəməxsus işıqlandırma üslubu vardır. Bu canlılar, təbiətin qaranlıq aləmini bəzəyən nadir və gözəl canlılardan biridir və onların öyrənilməsi hələ də davam edir.