Hökmlü sifəti əsasən əmredici, qətiyyətli, amiranə və sərt bir tonda söylənilən sözləri və ya hərəkətləri ifadə edir. Bu söz sadəcə əmr vermək deyil, həm də əmrin arxasında duran güc və qətiyyəti, bəzən isə üstünlük hissini vurğulayır. "Hökmlü səs", "hökmlü baxış", "hökmlü əmr" kimi ifadələr bu mənanı aydın şəkildə göstərir. Sözün kökü olan "hökm" sözü ilə əlaqədar olaraq, "hökmlü" sözü həm də bir qərarın, bir hökmün qətiyyətlə və qəti şəkildə bildirilməsini ifadə edə bilər. Beləliklə, həm əmr, həm də qərarın qətiyyətli ifadəsi kimi başa düşülə bilər.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Rüstəm kişi hökmlü səslə [Lal Hüseynə] qışqırdı: – Qan sizi tutub!") "hökmlü" sözü Rüstəmin Lal Hüseynə qarşı üstünlük hissini, əmrini qətiyyətlə bildirmək istəyini və əmrinə tabe olmanın vacibliyini vurğulayır. Sözün ifadə etdiyi qətiyyətlilik və sərtlik, Lal Hüseynin Rüstəmin qarşısında özünü aciz hiss etməsinə də səbəb ola bilər. Yəni, sadəcə "sərt" və ya "əmredici" sözlərinin ifadə etdiyindən daha çox, hakim mövqeyindən irəli gələn bir əmri ifadə edir.
Maraqlı bir tərəfi də budur ki, "hökmlü" sözünün konteksti də mənasını dəyişə bilər. Məsələn, bir hakimin hökm oxuduğu bir məqamda istifadə edilən "hökmlü" sözü, Rüstəmin sərt əmrindən fərqli bir məna daşıyacaq. Hakimin hökmü qəti və dəyişməzdir, lakin sərtlikdən daha çox ədalət və qanuniliyin ifadəsidir. Ona görə də, "hökmlü" sözünü tərcümə edərkən və ya istifadə edərkən mətnin kontekstini diqqətlə nəzərə almaq vacibdir.