izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xacə (farsca mənşəli) sözü Azərbaycan dilində əsasən "xədim" sözünün sinonimi kimi işlənir. Ancaq sadəcə "qul" mənasını verməkdən də çox geniş bir məna spektrinə malikdir. Tarixi mənbələrə əsasən, "xacə" sözü, sarayda, yüksək vəzifəli şəxslərin, bəylərin və ya varlı insanların xidmətində çalışan, onlara yaxın olan, etibar edilən şəxsləri ifadə edirdi. Bu şəxslər sadəcə qul deyildilər, həmçinin müəyyən səlahiyyətlərə və nüfuz səviyyəsinə sahib ola bilərdilər.

Beləliklə, "xacə" sözü, sadəcə qulluqçu kimi deyil, daha çox yüksək vəzifəli şəxslərin ətrafında çalışan, onlara yaxın olan və müəyyən dərəcədə nüfuz və gücə sahib olan adamı ifadə edirdi. Onlar mülkiyyət sahiblərinə məxsus əmlakı idarə edə bilər, mühüm qərarların qəbulunda rol oynaya bilər, hətta öz müəyyən dairələrində təsir gücünə sahib ola bilərdilər. Bu səbəbdən də, "xacə" sözünün mənası, mürəkkəb ictimai münasibətləri və güc dinamikasını əks etdirir.

Misal olaraq verilən "Cariyələr Qətibənin yanında gələn iki nəfər xacəni qıdıqlayıb gülürdülər" cümləsində, "xacə" sözü, Qətibənin yaxın adamlarını, yəqin ki, müəyyən səlahiyyətlərə malik olan və ona xidmət edən şəxsləri bildirir. Bu şəxslər, sadə qullar deyil, daha çox Qətibənin etimad etdiyi, ona yaxın olan və onun əmrlərini yerinə yetirən şəxslər kimi təsvir olunurlar.

Ümumiyyətlə, "xacə" sözünün mənasını anlamaq üçün yalnız "qul" mənasını nəzərə almaq yetərsizdir. Onun tarixi kontekstini, ictimai mövqeyini və güc dinamikasındakı rolunu dərk etmək vacibdir. Bu söz, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının bir hissəsi olaraq, tarixin dərinliklərindən gələn maraqlı sosial və mədəni təfərrüatları əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz