Xarablıq sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir termindir. Sadəcə "xarab şeyin halı, keyfiyyəti" kimi tərif edilməkdən daha çox, onun mahiyyətini anlamaq üçün daha geniş bir yanaşma tələb olunur. Xarablıq, bir şeyin əvvəlki vəziyyətindən tamamilə uzaqlaşaraq, istifadəyə yararsız hala düşməsini, dağılmasını, tənəzzülünü ifadə edir. Bu, yalnız fiziki obyektlər üçün deyil, həmçinin mənəvi, sosial və ya siyasi sistemlər üçün də istifadə oluna bilər.
Fiziki mənada xarablıq, köhnəlmə, dağılma, çürümə, sökülmə və ya təbii fəlakətlərin yaratdığı dağıntıları əhatə edir. Bir bina, körpü və ya qədim abidənin xarabalıq vəziyyətində olması, onun istifadəyə yararsız, təmirə ehtiyacı olan və ya tamamilə dağılmış olduğunu göstərir. Bu mənada xarablıq, zamanın və təbiətin amansız gücünün göstəricisidir.
Ancaq xarablıq yalnız fiziki aləmlə məhdudlaşmır. Mənəvi və sosial mənada xarablıq, əxlaqi dəyərlərin tənəzzülünü, sosial toxumanın dağılmasını, qanunsuzluğun və pozğunluğun yayılmasını ifadə edə bilər. Bir cəmiyyətin mənəvi xarablığa uğraması, onun əxlaqi prinsiplərinin zəifləməsi, sosial ədalətsizliyin artması və insanların bir-birinə qarşı etimadının itməsi ilə xarakterizə olunur. Belə bir vəziyyət, cəmiyyətin gələcəyi üçün ciddi bir təhlükə yaradır.
Siyasi mənada xarablıq, bir dövlətin və ya siyasi sistemin tənəzzülünü, korrupsiyanın yayılmasını, qanunların pozulmasını və hökumətin etibarının itirilməsini ifadə edir. Bu hal, sosial xaos və iğtişaşlara səbəb ola bilər.
Beləliklə, "xarablıq" sözünün mənası sadəcə "pislik, bərbadlıq, fənalıq"dan daha geniş və çoxcəhətlidir. O, zamanın, təbiətin və ya insan fəaliyyətinin nəticəsi olaraq baş verən dağılma, tənəzzül və ya tənəzzül prosesini əhatə edir və müxtəlif sahələrdə özünü müxtəlif formalarda göstərə bilər.