izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xarıltı sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "xışıltıya" bənzər bir səs kimi tərif olunur. Lakin bu tərif, xarıltının incəliklərini tam əks etdirmir. Xarıltı, xışıltıdan fərqli olaraq, daha sərt, daha quru və bir az da qırışıq bir səs təəssüratı yaradır. Xışıltı daha çox nazik, yumşaq cisimlərin sürtünməsindən yaranan bir səs olarkən, xarıltı, quru yarpaqların, quru otların və ya bəzi sərt materialların bir-birinə sürtülməsi, qırışması nəticəsində yaranır. Bu səs, xışıltıya nisbətən daha az melodik və daha çox qeyri-müntəzəmdir.

Xarıltı səsi, ətraf mühitin səs landşaftına özünəməxsus bir toxuma əlavə edir. Quru bir meşədə küləyin quru yarpaqlar arasında yaratdığı xarıltı, ya da qışda qar altında quru budaqların xarıltısı təbiətin səs dünyasının əhəmiyyətli hissələrini təşkil edir. Xarıltı, bəzən qorxu, bəzən də sakitlik və tənhalıq hissi yarada bilir. Ədəbiyyatda xarıltı səsi, əsərin əhval-ruhiyyəsini, atmosferini daha da dərinləşdirmək üçün istifadə olunur.

"Xarıltı ilə" ifadəsi isə hərəkətin xarıltı səsi müşayiət etməsi mənasını verir. Məsələn, "O, xarıltı ilə meşənin içindən keçdi" cümləsində, şəxsin hərəkətinin quru yarpaqların və ya digər cisimlərin səs çıxararaq hərəkətə gətirilməsi ilə müşayiət olunduğunu ifadə edir. Bu, hərəkətin təsvirini daha canlı və təəssüratlı edir.

Məryəm misalında isə "işvəkar" sözü ilə birlikdə istifadə edilməsi, xarıltı səsinin yalnız fiziki bir hadisə deyil, həm də duyğu və hissləri ifadə edə biləcəyini göstərir. Məryəmin işvəkar sözləri, xarıltı səsi kimi incə və gizli bir ifadə ilə müşayiət olunur. Bu, sözlərin və səsin bir-birini tamamlayaraq daha güclü bir təsir yaratdığını nümayiş etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz