Xışıltı sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında xəfif, incə səsləri ifadə edən bir termindir. Sadəcə “bir-birinə dəyən, sürtünən şeydən çıxan səs” kimi qısaca izah edilməkdən daha çox mənaya malikdir. Xışıltı, qulağı oxşayan, həm sakitliyi, həm də hərəkəti əks etdirən bir səs təsviridir. Bu səs, materialların toxumasından, onların bir-birinə təması zamanı yaratdıqları sürtünmədən qaynaqlanır.
Xışıltı səsini təsəvvür etmək üçün bir neçə nümunəni nəzərdən keçirək: Quru yarpaqların küləkdə səs salması, ipək parçanın incə hərəkəti, axan suyun daşlara dəyərək yaratdığı xırıldayan xəfif səs, hətta qışqırıqdan sonra sakitcə susan bir qrup insanın səssiz danışığı... Bütün bunlar xışıltının müxtəlif təzahürləridir. Onlar bir-birindən fərqlənirlər, lakin hamısında ümumi bir xüsusiyyət vardır: bu xəfif, tez-tez nəzərə çarpmıyan, lakin qulaq üçün xoşagəlməz olmayan, əksinə dinləməyə dəvət edən bir səsdir.
Ədəbiyyatda xışıltı, əsərlərə müəyyən bir atmosfer və duyğu qatmaq üçün istifadə olunur. Məsələn, “atlaz xalatların xışıltısı” ifadəsi zənginliyi, lüksü və ya ehtişamı təsvir edə bilər. Xışıltı, həmçinin sirr, gizlilik və ya qorxu hissi yaratmaq üçün də istifadə edilə bilər; məsələn, meşədə gizlənən birinin hərəkətlərini ifadə edən xışıltı qulaqlarda narahatlıq yarada bilər.
Beləliklə, xışıltı sadəcə bir səs deyil, bir duyğu, bir atmosfer, bir təsvir vasitəsidir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, həmişə incəliyi, xəfifliyi və məhz bu xüsusiyyətlərinə görə dinləyicinin diqqətini cəlb etmə qabiliyyətini özündə ehtiva edir.