Xəbərsiz-ətərsiz sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında xüsusi bir yeri tutan, həm tək, həm də birləşmə halında işlənən maraqlı bir söz birliyidir. Əsasən, nəyinsə və ya kiminsə gözlənilmədən, qəfil və heç bir əlamət vermədən yox olması, itməsi mənasını ifadə edir. Bu itmə, fiziki olaraq yox olmaqdan daha çox, bir şeyin və ya kiminsə birdən-birə görünməz olması, izsiz yox olması anlamındadır.
Daha dəqiq desək, "xəbərsiz-ətərsiz" ifadəsi birdən-birə baş verən, öncədən heç bir işarəsi olmayan, gözlənilməz hadisələri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bu ifadədə "xəbərsiz" və "ətərsiz" komponentlərinin birgə təsiri ilə qəfil yox olma, izsiz itmə, heç bir iz qoymamaq mənası daha da güclənir. "Xəbər" sözü burada xəbər vermə, əlamət, işarə mənasında, "ətər" isə iz, əlamət mənasında işlənir. Beləliklə, "xəbərsiz-ətərsiz" heç bir əlamət, iz və xəbər vermədən baş verən hadisələri qabardır.
Misal üçün, "Xəbərsiz-ətərsiz itmək" deyimi, bir şeyin və ya kiminsə birdən-birə görünməz olması, heç bir iz qoymadan yox olmasını ifadə edir. Bu, həm maddi, həm də mənəvi mənada baş verə bilər. Məsələn, bir əşyanın yox olması, pulun itirilməsi, yaxud bir insanın birdən-birə itməsi və s. "Xəbərsiz-ətərsiz yox olmaq" isə daha çox tam məhv olma, izsiz yox olma mənasını daşıyır.
Söz birliyinin ifadə etdiyi qəfil və gözlənilməz hadisənin səbəbi ifadədə bildirilmir, yalnız hadisənin özünün xüsusiyyəti vurğulanır. Bu da ifadəyə bir qədər sirrlilik və maraqlı bir çalar verir. Misal olaraq verilən "Xəbərsiz-ətərsiz gedib..." ifadəsi sözlərin davamında nə baş verdiyinə görə müəyyən bir məna kəsb edir. Bu isə ifadənin kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar kəsb edə biləcəyini göstərir.