Xəfələnmək sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında olduqca çoxşaxəli mənaya malikdir. Sadəcə "xəfə bir yerə çəkilmək, daldalanmaq" kimi tərif edilməsi, bu duyğunun dərinliyini və ifadə imkanlarını tam əks etdirmir. Əslində xəfələnmək, daxili bir narahatlıq, kədər və ya inciyik hissi ilə müşayiət olunan bir vəziyyəti ifadə edir. Bu, sadəcə fiziki bir geri çəkilmə deyil, daha çox ruhun özünə qapanması, ətrafdakılardan uzaqlaşmaq istəyi kimi də təsvir oluna bilər.
Xəfələnmək, müəyyən bir hadisə, söz və ya davranış nəticəsində ortaya çıxan bir emosional reaksiyadır. Bu reaksiya, insanın özünə olan hörmət hissinin zədələnməsi, arzularının reallaşmaması və ya ədalətsizliyə məruz qalması nəticəsində baş verə bilər. Xəfə olan insan, ümumiyyətlə, sakit və qapanıq olur, ətrafındakıların səs-küyündən və hərəkətindən uzaqlaşmağa çalışır. Bu daxili geri çəkilmə, xarici dünyadan qorunmaq, özünü toparlamaq və ya vəziyyəti dərk etmək üçün bir mexanizm ola bilər.
Xəfələnməyin şiddəti və müddəti, insanın şəxsiyyəti, yaşantıları və hadisənin əhəmiyyəti ilə bağlıdır. Bəzi insanlar xəfələnməyi tez bir zamanda aradan qaldırarkən, bəziləri daha uzun müddət bu vəziyyətdə qala bilərlər. Xəfələnmə, əgər uzun müddət davam edərsə, depressiyaya və digər mənfi emosional pozuntulara yol aça bilər. Ona görə də, xəfələnmənin səbəbini müəyyən etmək və bununla mübarizə aparmaq vacibdir.
Maraqlı bir məqam da budur ki, xəfələnmək, bəzən "qürur" və ya "özünə hörmət" hissləri ilə sıx bağlıdır. İnsan öz qüruruna toxunulduğu zaman, özünü qorumaq üçün xəfələnməyə çəkilə bilər. Bu baxımdan xəfələnmə, sadəcə mənfi bir duyğu deyil, həm də özünümüdafiə mexanizmi kimi dəyərləndirilə bilər. Ona görə də xəfələnmə ilə qarşılaşan zaman, sadəcə daldalanmaq deyil, vəziyyəti anlayışla, diqqətlə və ehtiramla yanaşmaq daha məqsədəuyğundur.