Xütbə (ər. خطبة) – İslam dinində, xüsusilə cümə namazının əsas hissələrindən biri olan, xətibin minbərdən camaata xitabən söylədiyi dini və əxlaqi mövzuları əhatə edən nəsihət və təbliğ nitqi. Bu nitq, ümumiyyətlə, Allahın təqdisini, Peyğəmbərin (s.ə.s.) həyatını və əxlaqını, Quran ayələrini və hədisləri, müasir dövrün dini və sosial məsələlərini, eləcə də camaata dini-əxlaqi tövsiyələr və nəsihətləri özündə əks etdirir.
Xütbənin tərkib hissələri müəyyən qaydada yerləşdirilir və xüsusi bir üslubla, açıq və aydın şəkildə ifadə olunur. Xətibin səsi, nitqinin tərz və tonu, həmçinin sözlərin seçimi camaat üzərində güclü təsir bağışlayır. Xütbə yalnız dini məlumat vermək məqsədi daşımır; eyni zamanda, camaatı bir araya gətirərək onlarda birlik və həmrəylik hissi yaratmağa, mənəvi-əxlaqi dəyərlərə bağlılığı gücləndirməyə və sosial həyatın müsbət istiqamətdə dəyişdirilməsinə xidmət edir.
Tarix boyu xütbələr yalnız dini mərasimlərdə deyil, həmçinin siyasi mitinqlərdə, mühüm hadisələrin qeyd olunmasında və əhəmiyyətli məsələlərin müzakirəsində də istifadə olunmuşdur. Böyük xütbələr tarixə düşmüş, minlərlə insanı təsir etmiş və onların düşüncə və həyat tərzlərinə təsir göstərmişdir. Beləliklə, xütbə sadəcə bir nitq deyil, həm də tarixin, mədəniyyətin və insan düşüncəsinin inkişafında mühüm rol oynayan güclü bir vasitədir.
Ədəbiyyatda xütbənin mövzusu və təsviri bir çox əsərlərdə, xüsusən də tarixi roman və hekayələrdə yer almışdır. Xütbənin tərzi, dillənmə üsulu və mövzusu müəlliflərə o dövrün sosial-siyasi vəziyyətini, insanların düşüncə tərzini və əxlaqi dəyərlərini oxucuya çatdırmaq imkanı verir.