İlməkli sifəti, əsasən bir şeyə ilmək vurulduğunu, yəni ipin, sapın və ya digər oxşar materialın üzərində dairəvi formada bir döngənin mövcud olduğunu bildirir. Sadəcə "ilmək var" deməkdən daha çox, bu sifət həmin ilməyin mövcudluğuna və görünən xüsusiyyətinə vurğu edir. Misal üçün, "ilmeli ip" deyərkən, ipin sadəcə ilmək saxlama imkanına malik olduğunu deyil, həqiqətən də üzərində ilməyin olduğunu ifadə edirik.
İlməyin özünün müxtəlif formaları və funksiyaları ola bilər. Bəzən bəzək əşyaları yaratmaq üçün, bəzən isə bir şeyi başqa bir şeyə bağlamaq üçün istifadə olunur. Dənizçilikdə, toxuculuqda və digər sənət sahələrində ilməklər vacib rol oynayır. Beləliklə, "ilmeli" sözü, sadəcə bir ilməyin varlığını deyil, həm də bu ilməyin müəyyən bir məqsəd və ya funksiya daşıya biləcəyini nəzərdə tutur.
Daha geniş mənada, "ilmeli" sözü məcazi mənada da istifadə oluna bilər. Məsələn, "ilmeli bir plan" deyərkən, planın mürəkkəb və çoxlu əlaqələri olan, bir-birinə bağlı hissələrdən ibarət olduğunu ifadə edə bilərik. Bu halda ilmək, planın müxtəlif hissələri arasındakı əlaqəni və onların bir-birinə necə bağlı olduğunu simvolizə edir.
Yekun olaraq, "ilmeli" sözü sadə görünən bir sifət olsa da, həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər və əşyaların quruluşunda, funksiyasında və hətta mürəkkəbliyində rol oynayan ilməyin əhəmiyyətini vurğulayır.