izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İmalə (ər. إِمَالَة‎) əruz vəzninin incəliklərindən biri olub, qısa hərəkəli hecanın vəznə uyğun gəlməsi üçün süni şəkildə uzadılması deməkdir. Əslində, əruz şeirinin qaydalarına görə, hər hecanın özünəməxsus uzunluq və qısalıq müddəti vardır. Ancaq bəzi hallarda, şeirin vəzninin tələblərinə cavab vermək üçün, qısa bir hecanın təbii uzunluğundan artıq, yəni uzadılmış şəkildə oxunması tələb olunur. Bu süni uzatma prosesinə imalə deyilir.

İmalənin əsas mahiyyəti, qısa hərəkənin (fəthə, kəsrə, damma) tələffüz müddətini artırmaqla, onu uzun hərəkə (mədd) kimi qəbul etməkdən ibarətdir. Bu, şeirin ritmik ahənginin pozulmasının qarşısını almaq üçün edilir. Əruz vəzninin mürəkkəbliyini və incəliklərini göstərən imalə, şeirin musiqililiyinin və estetik təsir gücünün artırılmasında mühüm rol oynamışdır.

Qeyd edək ki, imalənin tətbiqi şeirin yazılışında deyil, daha çox oxunuşunda özünü göstərir. Yəni, yazılı mətn dəyişikliyə uğramır, ancaq şeirin ifa edilməsi zamanı, müəyyən hecalar ifadəli şəkildə daha uzun oxunur. Bu uzatma, poetik ifadənin gücləndirilməsi və şeirin vəzninin qorunub saxlanması üçün vacib bir vasitədir. Klassik ədəbiyyatımızda əruz şeirinə yiyələnmiş şairlər imalənin incəliklərini yaxşı bilib əsərlərində uğurla tətbiq etmişlər. Bu da onların şeirlərinə xüsusi bir musiqililik və estetik zövq qatmışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz