İntonasiya (latıncadan gələn bir termin) dilçilikdə və musiqidə əhəmiyyətli bir anlayışdır. Əsasən, səsin hündürlüyünün və aşağılığının ifadəli dəyişmələrini ifadə edir, bu da nitqin və ya musiqinin emosional rəngini, mənasını və ifadə vasitələrini dəyişdirir. Yalnız sadə səs tonunun yuxarı və aşağı hərəkəti deyil, həm də səsin intensivliyinin, tempi, uzunluğunun və timbrenin dəyişmələrini özündə ehtiva edir.
Dilçilik baxımından intonasiya, nitqin əsas komponentlərindən biridir. Sözlərin mənasını dəqiqləşdirməkdə, sual, əmr, bəyanat kimi cümlə növlərini fərqləndirməkdə, əhval-ruhiyyəni, emosional vəziyyəti, vurğunu, hətta nitqin məqsədini belə göstərməkdə mühüm rol oynayır. Məsələn, eyni cümlə fərqli intonasiya ilə tamamilə əks mənalar ifadə edə bilər. İntonasiyanın səhv tətbiqi anlaşılmazlığa və səhv duyğuların çatdırılmasına səbəb ola bilər.
Musiqidə isə intonasiya, musiqi ifaçılığının əsas elementlərindən biridir. Musiqi alətlərində düzgün notları düzgün tonlarla ifa etmək, musiqinin əsasını təşkil edir. Musiqi intonasiyasının düzgünlüyü musiqinin ahəngdarlığını, gözəlliyini və ifadəliliyini təmin edir. Səsin tonal dəqiqliyi, ifaçının musiqi duyğusunu və mahirliyini əks etdirir. İntonasiyanın dəqiq olmaması musiqinin harmoniyasını pozur və ifadəsiz hala gətirir.
Qısacası, intonasiya həm dilçilikdə, həm də musiqidə səsin tonunda baş verən dəyişikliklər vasitəsilə məna və duyğuların ifadə olunmasının vacib bir aspektidir. Onun düzgün istifadəsi aydın nitq və musiqi əsərinin ifadəliliyinin əsasını təşkil edir.