İonlaşdırılma, neytral atomların və ya molekulların elektron qazanaraq mənfi yüklü anionlara və ya elektron itirərək müsbət yüklü kationlara çevrilmə prosesidir. Bu proses, maddənin elektrik yükü daşıyan hissəciklərə – ionlara parçalanması deməkdir. İonlaşma təbii və süni yollarla baş verə bilər.
Təbii ionlaşma əsasən radioaktiv maddələrin yaydığı şüaların təsiri ilə, kosmik şüaların atmosferə təsiri ilə və ya elektromaqnit sahələrin təsiri ilə baş verir. Yıldırım boşalması da havada geniş miqyaslı ionlaşmaya səbəb olur. Təbii ionlaşma canlılar üçün təbii bir prosesdir və həyatın davamlılığı üçün mühüm rol oynayır.
Süni ionlaşma isə müxtəlif texnologiyalar vasitəsilə həyata keçirilir. Yüksək gərginlikli elektrik sahələri, radioaktiv izotoplar, lazer şüaları və ya digər ionlaşdırıcı şüalar vasitəsilə maddənin ionlaşdırılması mümkündür. Məsələn, tibbdə ionlaşdırıcı şüalar xərçəng hüceyrələrinin məhv edilməsi üçün istifadə olunur. Havada süni ionlaşma yaratmaq üçün isə xüsusi cihazlar – ionizatorlar tətbiq edilir.
Havanın süni ionlaşdırılmasına və ondan profilaktika və müalicə məqsədləri üçün istifadəsinə olan maraq son illərdə artmışdır. Bəzi araşdırmalar göstərir ki, mənfi ionlarla zəngin hava insan orqanizminə müsbət təsir göstərərək əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır, yuxunu tənzimləyir və bəzi xəstəliklərin müalicəsinə kömək edə bilər. Ancaq bu sahədə daha geniş tədqiqatlar aparılmalı və süni ionlaşmanın uzunmüddətli təsirləri daha ətraflı öyrənilməlidir. Çünki həddindən artıq ionlaşma sağlamlıq üçün zərərli ola bilər.
Beləliklə, ionlaşdırılma, atom və molekulların elektrik yükü daşıyan hissəciklərə çevrilmə prosesi olub, təbii və süni üsullarla həyata keçirilir və müxtəlif sahələrdə, o cümlədən tibbdə və havanın təmizlənməsində tətbiq olunur. Bununla belə, süni ionlaşdırmanın təsirləri diqqətlə öyrənilməli və ehtiyatla tətbiq edilməlidir.