İpəkxana sözü, köhnəlmiş bir ifadə olaraq, ipəyin istehsalı ilə məşğul olan müəssisəni, yəni ipək karxanasını və ya ipək emalatxanasını ifadə edir. Bu müəssisələr, əsasən, ipək qurdlarının yetişdirilməsi, ipəyin əldə olunması, toxunması və ya digər emal proseslərinin həyata keçirildiyi yerlər idi.
Tarix boyu ipək istehsalı, zəngin mədəniyyət və ticarət tarixinə malik olan bir sənət olaraq, bir çox ölkədə, xüsusilə də Çin, Hindistan və İran kimi bölgələrdə çiçəklənib. İpəkxanalar, bu inkişafın mühüm mərkəzləri idi və həmin dövrün iqtisadiyyatında və sosial həyatında əhəmiyyətli rol oynayırdılar. İpək, lüks və dəbdəbənin simvolu sayılırdı və ipəkxanalar bu qiymətli materialın istehsalını təmin edən, əslində, o dövrün "yüksək texnologiya" müəssisələri idi.
Bir ipəkxananın daxili təşkili, işçilərin ixtisasları, texnologiya və avadanlıqları dövrlərə və coğrafi yerlərə görə dəyişirdi. Ancaq ümumilikdə, ipəkxanalar, ipək qurdlarının yetişdirildiyi xüsusi otaqlar, ipəyin qurudulması və emalı üçün əlavə sahələr, toxuculuq maşınlarının yer aldığı geniş məkanlar və nəhayət, hazır məhsulların saxlanıldığı anbarlardan ibarət komplekslər idi. Həmçinin, ipəkxanaların ətrafında, xammal tədarükü və hazır məhsulların satışı ilə məşğul olan bir çox kiçik sənətkar və ticarət müəssisələri fəaliyyət göstərirdi.
Bu gün, “ipəkxana” sözü daha çox tarixi bir termin kimi istifadə olunur. Müasir ipək istehsalı, daha çox sənaye miqyasında və müasir texnologiyalardan istifadə edərək həyata keçirilir. Ancaq “ipəkxana” sözü, bizə zəngin bir tarixi, incə bir sənəti və dəyərli bir məhsulu xatırladır.