izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İrs (ər. miras) – bir şəxsin ölümündən sonra qanun və ya vəsiyyət yolu ilə varislərinə keçən mal-mülk, əmlak, hüquq və öhdəliklər toplusudur. Sadəcə “mal-mülk” deyil, daha geniş bir anlayışı əhatə edir. Bunlara torpaqlar, binalar, nəqliyyat vasitələri, qiymətli əşyalar, pul vəsaitləri, intellektual mülkiyyət hüquqları (patentlər, ədəbi əsərlər və s.) və hətta borclar da daxil ola bilər.

İrsin ötürülməsi qanunvericiliklə tənzimlənir və ümumiyyətlə, vəfat edən şəxsin yaxın qohumlarına (övladlar, valideynlər, ərlər/arvadlar və s.) verilir. Lakin, vəsiyyətnamənin olması halında, miras vəsiyyətnamədə göstərilən şəxslərə verilir. Vəsiyyətnamə olmasa, mirasın bölüşdürülməsi qanunla müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. Bu qayda, mirasçıların qohumluq dərəcəsinə, onların sayına və digər amillərə görə dəyişə bilər. Müxtəlif ölkələrin qanunvericiliyində miras hüququ ilə bağlı fərqli qaydalar mövcuddur.

İrs yalnız maddi əmlaka deyil, həm də qeyri-maddi dəyərlərə aid ola bilər. Məsələn, ədəbi əsərlər, sənət əsərləri, patentlər və digər intellektual mülkiyyət hüquqları da irs olaraq ötürülə bilər. Bu, ədəbiyyat, incəsənət və elmin inkişafına öz töhfəsini vermiş şəxslərin xatirəsinin qorunması baxımından əhəmiyyətlidir. İrs anlayışı cəmiyyətdə nəsillərarası əlaqələrin davamlılığı və mədəni-tarixi dəyərlərin qorunması üçün vacib rol oynayır.

Tarix boyu irs hüququ mürəkkəb sosial və hüquqi problemlərin mərkəzində olmuşdur. Müxtəlif dövrlərdə və mədəniyyətlərdə irs hüququnun tənzimlənməsində fərqli yanaşmalar mövcud olmuşdur. Bəzi hallarda irs yalnız kişilərə, bəzi hallarda isə qadınlara verilirdi. Bu gün müasir qanunvericilik irs hüququnu daha ədalətli şəkildə tənzimləyir, lakin bəzi mübahisələr hələ də mövcuddur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz