izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İrsən (zərf): Bu söz "irsi olaraq", "irs yolu ilə", "ata-anadan keçərək" mənalarını ifadə edir. Yəni, bir xüsusiyyətin, xəstəliyin və ya digər genetik atributun valideynlərdən övladlara, nəsildən-nəslə genetik material vasitəsilə ötürülməsini bildirir. Bu ötürmə, həm fiziki xüsusiyyətləri (göz rəngi, boy hündürlüyü kimi), həm də xəstəliklərə (məsələn, bəzi genetik xəstəliklər) aid ola bilər.

Biologiya elmində "irsən" termini xüsusilə əhəmiyyətlidir. Çünki, canlıların xüsusiyyətlərinin nəsildən-nəslə necə ötürülməsini izah edir. Darvinizm və Mendelizm kimi genetika sahələri bu ötürmə mexanizmini ətraflı araşdırır və "irsən" anlayışının dəqiq tərifinə və mexanizmlərinin izahına xidmət edir.

Məsələn, Lamarkizm kimi tarixi təkamül nəzəriyyələrində (bu nəzəriyyə indi qəbul edilmir) "irsən" anlayışı əldə edilmiş xüsusiyyətlərin (məsələn, həyat tərzi ilə əlaqədar əldə edilmiş əzələ gücü) nəslə ötürülməsi mənasında istifadə olunurdu. Lakin müasir genetikanın tədqiqatları göstərir ki, əldə edilmiş xüsusiyyətlər adətən genetik materialda dəyişikliklər yaratmır və buna görə də irsən ötürülmür. Genlərdə baş verən mutasiyalar və digər genetik dəyişikliklər isə nəsillərə ötürülür və təkamülə səbəb olur.

Qısaca desək, "irsən" sözü genetik ötürülməni bildirir və biologiya, tibb və digər elmlər üçün çox mühüm bir termindir. Bu sözün düzgün anlaşılması genetika və təkamül haqqında daha aydın bir təsəvvür yaratmağa kömək edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz