İsmətlilik, həm fərdi, həm də ümumi əxlaqi dəyərlər sistemində mühüm yer tutan, mənəvi saflığı və toxunulmazlığı ifadə edən bir anlayışdır. Sadəcə "namusluluq" və "həyalılıq" kimi sözlərlə ifadə edilməkdən daha geniş bir mənaya malikdir. Bu anlayış, cisməninin toxunulmazlığının qorunması ilə yanaşı, daxili mənəvi saflığı, vicdan rahatlığını və əxlaqi prinsiplərə sədaqəti də əhatə edir.
İsmətlilik, cəmiyyətin qəbul etdiyi əxlaq normalarına uyğun hərəkət etmək, yalan danışmamaq, hirsə və qəzəbə qapılmamaq, ədalətli olmaq, başqalarına hörmət etmək, vicdanını dinləmək və mənəvi saflığını qorumaq kimi bir sıra keyfiyyətləri özündə birləşdirir. Bu keyfiyyətlər şəxsin özünə hörmətinin yüksəlməsinə, cəmiyyətdə nüfuzunun artmasına və insanlarla sağlam əlaqələrin qurulmasına kömək edir.
Məsumluluq və günahsızlıq isə ismətlə yaxından bağlı olsa da, onun tam sinonimi deyil. Məsumluluq, hər hansı bir günah və ya qanun pozuntusunda günahkar olmamanı, günahsızlıq isə bir şeydə ittiham olunmamanı bildirir. İsmətlilik isə bu iki anlayışdan daha genişdir və həm daxili, həm də xarici təmizliyi əhatə edir. İnsan əgər ismətlə yaşayırsa, həm qanunları pozmaz, həm də mənəvi olaraq təmiz qalır. Yəni o, həm məsum, həm də günahsızdır.
Tarix boyu, müxtəlif mədəniyyətlərdə ismətlə bağlı anlayışlar və baxışlar dəyişsə də, mənəvi saflığa, əxlaqi təmizliyə və vicdan rahatlığına olan ehtiyac həmişə insan üçün vacib olmuşdur. İsmətlilik, insan həyatında müsbət dəyərlərə söykənən və şəxsiyyətin formalaşmasında böyük rol oynayan mühüm bir anlayışdır.