İstəksizlik sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, bir işə, vəziyyətə və ya şəxsə qarşı duyulan mənfi və ya neytral bir hissi təsvir edir. Sadəcə “könülsüzlük” kimi tərcümə edilməməlidir, çünki onun daha dərin bir mənası vardır.
İstəksizlik, bir insanın müəyyən bir hərəkəti, vəzifəni və ya təklifi yerinə yetirməkdə göstərdiyi passiv müqavimətdir. Bu, sadəcə olaraq həvəssizlikdən qaynaqlana bilər, ancaq daha dərin səbəbləri də ola bilər. Məsələn, bir işin çətinliyi, onun faydasızlığına inam, və ya hətta işin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar qorxu və narahatlıq hissi istəksizliyə səbəb ola bilər.
Könülsüzlükdən fərqli olaraq, istəksizlik daha çox daxili bir müqaviməti əks etdirir. Könülsüzlük daha çox xarici təzyiqlərə qarşı edilən bir reaksiya olarkən, istəksizlik daxili bir qərarın, bir şüurlu və ya şüursuz qarşılığın nəticəsidir. Bu, fərqli səviyyələrdə ifadə oluna bilər: passiv müqavimətdən tutmuş, açıq etirazlara qədər.
Maraqlı bir məqam odur ki, istəksizlik həm mənfi, həm də neytral bir mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, birisi yeni bir işə başlamağa istəksiz ola bilər, ancaq bu, işin özü barədə mənfi rəyə malik olması demək deyil. Bu, sadəcə dəyişiklikdən qorxması və ya rahatlıq zonasından çıxmaq istəməməsi ilə bağlı ola bilər. Beləliklə, istəksizlik daha çox bir insanın müəyyən bir hərəkətə qarşı göstərdiyi mənfi və ya neytral münasibətin bir göstəricisidir.
Qısacası, istəksizlik sadəcə könülsüzlük deyil, bir hərəkətə və ya vəziyyətə qarşı daxili bir müqavimətin, həvəssizliyin, qorxunun və ya digər daxili amillərin ifadəsidir. Bu, insan davranışını anlamaqda vacib bir konsepsiyadır.