izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İşarət sözü Azərbaycan dilində çoxmənalı olub, əsasən bir şeyin göstərilməsi, bildirilməsi, ya da bir hərəkət, baxış, jest vasitəsilə bir mənanın ifadə edilməsini bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "bax işarə" kimi qısaca izah edilməsinə baxmayaraq, işarətin mənası və tətbiqi sahəsi olduqca genişdir.

Birinci mənada, işarət konkret bir şeyə, yerə, obyektə göstərmə hərəkətidir. Barmaqla göstərmək, əl ilə işarə etmək, başla işarə etmək kimi fiziki hərəkətlər işarətin bu növünə aiddir. Bu, həm uşaqlar tərəfindən, həm də böyüklər tərəfindən istifadə olunan ən sadə və anlaşıqlı ünsiyyət formasıdır.

İkinci mənada, işarət daha incə, simvolik bir məna daşıya bilir. Gözlərin ifadəsi, mimika, jestlər, bədən dili vasitəsilə edilən işarələr sözlə ifadə edilməyən duyğuları, fikirləri, niyyətləri bildirir. Məsələn, aşiq şeirindəki "göz-qaş işarəti" aşiqin sevgilisinin göz və qaş hərəkətləri ilə ifadə etdiyi gizli mənaları, duyğuları bildirir. Bu mənada, işarə, sənətkarlıq tələb edən bir ünsiyyət formasıdır, çünki düzgün anlaşılma həm işarə edənin, həm də işarəni anlayanın təcrübə və duyğularına bağlıdır.

Üçüncü mənada isə işarət, nəyisə göstərən bir əlamət, nişanə, ya da bir hadisənin baş verməsinə işarə ola bilər. Məsələn, qaranlıq buludlar yağışın işarəsidir. Yəni işarə burada, səbəb-nəticə əlaqəsi göstərən bir simvol funksiyası yerinə yetirir.

Beləliklə, "işarət" sözü sadə bir hərəkətdən tutmuş, mürəkkəb duyğu və fikirlərin ifadəsinə qədər geniş məna spektrini əhatə edir. Onun mənası kontekstdən, istifadə olunduğu vəziyyətdən asılı olaraq dəyişir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz