İşcil sifəti, əsasən, işləməyi sevən, zəhmətə dözümlü və fəal insanları təsvir etmək üçün işlədilir. Sadəcə "çalışqan" olmaqdan daha çox, içində həvəs və məsuliyyət hissinin olduğu bir zəhməti ifadə edir. İşcil insan sadəcə öhdəliklərini yerinə yetirməklə kifayətlənmir, həm də işini həvəslə, səmimiyyətlə və sürətlə yerinə yetirir. Onlar çətinliklərdən qorxmur, əksinə, yeni tapşırıqlar qəbul etməkdən həzz alırlar.
Mir Cəlalın misalında istifadə olunan "Pah! İnsan da belə işcil olar? Əjdaha kimidir!" ifadəsi isə işcil sözünün nə dərəcədə yüksək intensivliyi ifadə etdiyini göstərir. Bu ifadədə işcil insanın qeyri-adi dərəcədə zəhmətkeşliyi, hətta insan qabiliyyətlərinin xaricində bir enerji sərf etməsi vurğulanır. "Əjdaha kimidir" bənzətməsi işcil insanın davamlılığı və səylə işləmə qabiliyyətini obrazlı şəkildə ifadə edir. Bu bənzətmə həm də işcil insanın qeyri-adi səylərini, adi insanlardan fərqləndirən xüsusiyyətlərini vurğulayır.
Beləliklə, "işcil" sözü sadəcə işləməyi bacaran deyil, işə sevgisi və həvəsi olan, zəhmətə dözümlü, çalışqan, fəal, davamlı və nəticəyə yönəlmiş insanları təsvir edir. Bu sözün mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlarla ifadə oluna bilər.