Karbonlaşdırılma, bir materialın, xüsusilə də üzvi maddənin, karbonlaşma prosesinə məruz qalmasıdır. Bu proses, maddənin kimyəvi tərkibinin dəyişməsi ilə xarakterizə olunur və əsasən yüksək temperaturun təsiri altında baş verir. Proses zamanı üzvi birləşmələr parçalanaraq karbon atomlarının çoxluğunu ehtiva edən qalıqlar əmələ gətirir. Bu qalıqlar ümumiyyətlə qara rəngli, kömürə bənzər bir görünüşə malikdir.
Karbonlaşdırılma prosesi müxtəlif sahələrdə müşahidə olunur. Məsələn, yanğın zamanı ağac və ya digər üzvi materialların karbonlaşması müşahidə oluna bilər. Bu zaman maddənin strukturu məhv olur, kütləsi azalır və kömürə bənzər bir qalıq qalır. Arxeologiyada karbonlaşmış bitki qalıqları qədim dövrlərə aid məlumatlar əldə etmək üçün istifadə olunur. Onlar keçmişin iqlim şəraiti, bitki örtüyü və insan fəaliyyəti haqqında qiymətli məlumatlar daşıyırlar.
Kimya sənayesində karbonlaşdırılma prosesi bəzi maddələrin istehsalında, məsələn, aktivləşdirilmiş karbonun alınmasında tətbiq olunur. Aktivləşdirilmiş karbonun geniş tətbiq sahəsi var, o cümlədən suyun təmizlənməsi, hava filtrləri və tibbdə istifadə olunur. Bundan əlavə, karbonlaşdırma bəzi metallurgiya proseslərində də istifadə oluna bilər.
Karbonlaşdırılma prosesinin dərəcəsi və xüsusiyyətləri bir çox amillərdən, o cümlədən temperatur, oksigenin mövcudluğu və maddənin kimyəvi tərkibindən asılıdır. Yüksək temperatur və oksigenin məhdud olması karbonlaşmanı daha effektiv edir. Nəticədə yaranan karbon qalıqları isə müxtəlif xassələrə, o cümlədən sıxlığa, porozluğa və kimyəvi aktivliyə malik ola bilər.
Beləliklə, karbonlaşdırılma, sadəcə bir söz deyil, geniş və maraqlı bir kimyəvi prosesdir ki, təbiətdə, sənayedə və elmdə müxtəlif tətbiqlərə malikdir. Bu prosesin öyrənilməsi bizi ətraf aləmin sirrlərinə daha yaxınlaşdırır.