Karvan (fars. کاروان) sözü Azərbaycan dilində bir-birinin ardınca sıra ilə hərəkət edən yüklü heyvan dəstəsini, xüsusilə də dəvə qatırlarını ifadə edir. Sadəcə bir neçə heyvanın ardınca getməsi deyil, əslində təşkil olunmuş, qorunan və müəyyən bir məqsəd üçün bir araya gəlmiş bir qrupdur. Bu, səhra və sərt relyefli ərazilərdə uzun məsafələr qət etməyin ən təhlükəsiz və effektiv yoludur.
Tarix boyu karvanlar ticarət və əlaqələrin əsas vasitəsi olub. İpək Yolu kimi məşhur ticarət yollarında karvanlar əsrlər boyu Şərq və Qərb arasında mal, fikir və mədəniyyət mübadiləsini təmin ediblər. Karvanlar yalnız ticarət mallarını daşımayıb, həm də səyyahlar, səyahətçilər, hətta dini ziyarətçilər üçün etibarlı bir yol təklif ediblər.
Bir karvanın təşkili ciddi bir iş idi. Karvan başçısı (karvanbaşı) karvanın təhlükəsizliyindən, yolun düzgün seçilməsindən, istirahət yerlərinin təyinindən və digər təşkilati məsələlərdən məsuldur. Karvan bələdçisi (karvan salnaməsi) isə coğrafi biliyi, yolu tanıması ilə fərqlənirdi. Karvanın müdafiəsi isə silahlı keşikçilər tərəfindən təmin edilirdi, çünki quldurlar və səhra təhlükələri hər zaman təhdid yaradırdı.
Bu gün karvanlar qədim tarixə məxsus bir anlayış kimi qalsa da, öz tarixi və mədəni əhəmiyyəti ilə hələ də maraq doğurur. "Karvan" sözü yalnız bir nəqliyyat vasitəsini ifadə etmir, həm də qarşılıqlı əlaqə, birlik, səyahət və macəra kimi müxtəlif mənaları özündə ehtiva edir. Sözün qədim kökləri və zəngin tarixi onu Azərbaycan dilinin və mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsi halına gətirir.