Konservləşdirmə – ərzaq məhsullarını, bioloji materialları və ya digər maddələri uzun müddət saxlamaq üçün xüsusi üsullarla emal etmə prosesidir. Bu proses, məhsulların təbii pozulma və korlanma proseslərini ləngitmək və ya tamamilə dayandırmaq məqsədilə aparılır. Konservləşdirmənin müxtəlif üsulları mövcuddur və hər üsul müəyyən bir prinsipə əsaslanır.
Fiziki üsullar arasında qızdırma (sterilizasiya, pasterizasiya), soyutma, dondurma, qurudulma və şüalanma kimi metodlar yer alır. Qızdırma yolu ilə mikroorqanizmləri məhv etmək və fermentlərin fəaliyyətini dayandırmaq mümkündür. Soyutma və dondurma isə mikroorqanizmlərin çoxalmasını yavaşlatır və ya tamamilə dayandırır. Qurudulma isə suyun tərkibini azaltmaqla mikroorqanizmlərin inkişafını əngəlləyir. Şüalanma isə məhsulları zərərli mikroorqanizmlərdən təmizləmək üçün istifadə olunur.
Kimyəvi üsullarda isə turşular (sirkə, limon turşusu), şəkər, duz, konservantlar və digər kimyəvi maddələr istifadə olunur. Bu maddələr mikroorqanizmlərin inkişafını əngəlləyir və məhsulların saxlama müddətini uzadır. Kimyəvi konservləşdirmədə istifadə olunan maddələrin təhlükəsizliyinə və sağlamlığa təsirinə diqqət yetirilməlidir.
Konservləşdirmə yalnız ərzaq məhsulları ilə məhdudlaşmır. Məsələn, tibbdə qan konservləşdirmə böyük əhəmiyyət daşıyır. Qan köçürmə əməliyyatlarında istifadə olunan qanın uzun müddət saxlanılmasına imkan verən xüsusi üsullar tətbiq olunur. Mətninizdə qeyd edildiyi kimi, Azərbaycan Qanköçürmə İnstitutunun xəstəxana və qanı konservləşdirmə şöbəsi də bu proseslə məşğuldur. Bu şöbədə qanın təhlükəsiz və effektiv şəkildə saxlanması üçün müasir texnologiyalar və metodlar tətbiq olunur.
Yekun olaraq, konservləşdirmə müxtəlif sahələrdə tətbiq olunan, qida təhlükəsizliyini təmin edən və həyatın müxtəlif sahələrində, o cümlədən tibbdə əvəzsiz rol oynayan bir prosesdir. Müasir texnologiyalar konservləşdirmə prosesini daha təkmil, effektiv və təhlükəsiz hala gətirir.