Kristallaşmaq, bir maddənin düzenli, təkrarlanan atomik və ya molekulyar strukturu olan kristal quruluşuna keçmə prosesidir. Bu proses, maddənin maye, qaz və ya amorf (qeyri-kristal) halından kristallaşmış hala keçməsini əhatə edir. Kristallaşma, maddənin fiziki və kimyəvi xassələrində əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olur.
Kristallaşma prosesi müxtəlif amillərdən asılıdır, o cümlədən temperatur, təzyiq, maddənin konsentrasiyası və ətraf mühitin təsiri kimi faktorlar. Məsələn, suyun yavaşca soyuması nəticəsində buz kristalları əmələ gəlir. Bu prosesdə su molekulları öz aralarında müəyyən bir nizamda birləşərək altıbucaqlı kristal quruluşunu yaradırlar. Lava kimi əridilmiş qayaların yer səthinə çıxıb tez soyuması zamanı da kristallaşma baş verir. Soyuma sürəti kristalların ölçüsünü və formasını müəyyən edir: yavaş soyuma iri, yaxşı formalaşmış kristalların, sürətli soyuma isə kiçik, qeyri-müntəzəm kristalların əmələ gəlməsinə səbəb olur.
Kristallaşma prosesi təkcə təbiətdə deyil, həm də sənayedə geniş istifadə olunur. Kimya sənayesində saf maddələrin alınması, metallurgiyada yüksək keyfiyyətli metalların əldə edilməsi, tibbdə dərmanların hazırlanması və s. sahələrdə kristallaşma mühüm rol oynayır. Məsələn, şəkərin kristallaşması yolu ilə şəkər kristalları əldə edilir, duzun kristallaşması isə duz kristalları əldə etməyə imkan verir. Həmçinin, bəzi mineralların və qiymətli daşların əmələ gəlməsi də kristallaşma prosesinin nəticəsidir.
Ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, kristallaşma, maddənin təşkilatlanmasının, öz-özünü tənzimləməsinin və ən az enerji səviyyəsinə keçməsinin gözəl bir nümunəsidir. Bu proses, həm təbiətdə, həm də sənayedə mühüm əhəmiyyət daşıyır və müxtəlif sahələrdə geniş istifadə olunur.