Qavalçı sözü Azərbaycan dilinin zəngin musiqi mədəniyyətini əks etdirən maraqlı bir termindir. Ən geniş mənası ilə qaval çalan şəxsi ifadə edir. Qaval, özü də, Azərbaycanın milli musiqi alətləri arasında xüsusi yer tutan, ritmik və enerjili səsi ilə seçilən bir dəf növüdür.
Lüğətlərdə "dəf çalan adam", "dəfçi" kimi ifadələrlə sinonim kimi göstərilsə də, qavalçının ifasında bir fərq var. Qaval, daha kiçik və əl ilə çalındığı üçün, dəfdən fərqli olaraq, daha çevik və dinamik ifa tələb edir. Beləliklə, qavalçı sadəcə ritm yaradan deyil, həm də musiqi ifasının ritmik strukturunu müəyyənləşdirən, səs rənglərinin dəyişməsinə təsir edən bir sənətkar, bir musiqiçidir.
Qavalçının fəaliyyət sahəsi genişdir: toy-bayramlarda, mərasimlərdə, musiqi qruplarında, hətta solo ifalarda da qavalçının yeri vardır. Onun bacarığı, qavalın həm ritmik, həm də melodik imkanlarından ustalıqla istifadə etməsində özünü göstərir. Qavalın səsini tənzimləmək, müxtəlif ritmik nümunələr yaratmaq, musiqi ifasının ümumi ahənginə uyğunlaşmaq – bütün bunlar qavalçının peşəkarlığının əlamətləridir.
Tarix boyu qavalçılar Azərbaycanın musiqi mədəniyyətinin qorunub saxlanılmasında mühüm rol oynamış, öz sənətləri ilə xalqın həyatına rəng qatmışlar. Onların ifaları milli ruhun, enerjinin və coşqunun təcəssümüdür. Beləliklə, "qavalçı" sözü sadəcə bir peşə adı deyil, həm də Azərbaycanın zəngin musiqi irsinin bir parçasıdır.