Qaymaqlanmaq (f.) - Süd və ya digər mayelərin üzərində qaymaq təbəqəsinin əmələ gəlməsi prosesini, yəni qaymaq tutmağı, qaymaq bağlamanı və ya üz tutmağı ifadə edən bir sözdür. Sadəcə “qaymaq əmələ gəlməsi” mənasından daha geniş bir kontekstdə istifadə olunur. Bu prosesi təsvir edərkən, mayenin özünün xüsusiyyətlərinə və ətraf mühitin təsirinə işarə edir. Məsələn, "Südün üzü qaymaqlandı" deyəndə, yalnız qaymağın meydana çıxmasını deyil, həm də südün təzəliyini, yağlılığını və müəyyən bir müddət soyuqda qalmasını nəzərdə tuturuq.
Qaymaqlanma prosesi, südün yağ kürəciklərinin yuxarıya qalxması və səthdə toplanması ilə əlaqədardır. Bu prosesin sürəti bir çox amillərdən, o cümlədən südün yağ faizinə, temperaturuna və saxlama müddətinə bağlıdır. Yüksək yağlı süd daha tez qaymaqlanır. Qaymaqlanma, kənd təsərrüfatı və süd məhsulları istehsalında mühüm əhəmiyyətə malikdir, çünki qaymaqdan kərə yağı, qaymaq ayranı və digər süd məhsulları istehsal olunur. Beləliklə, qaymaqlanmaq sadə bir təsvir deyil, bir neçə kimyəvi və fiziki prosesi əhatə edən, məhsulun keyfiyyətini müəyyən edən bir hadisədir.
Maraqlı bir fakt kimi, qaymaqlanma yalnız süd üçün deyil, digər mayelər üçün də istifadə oluna bilər. Məsələn, bəzi souslar və ya şorbalar da qaymaqlana bilər. Lakin, bu halda, "qaymaq" termini məcazi mənada istifadə olunur və bu, ümumiyyətlə, mayenin səthində yağlı və ya qatı bir təbəqənin əmələ gəlməsini ifadə edir.