Qəbizlik (kəlbətin): İnsan orqanizmində nəcisin bağırsaqdan normal sürətdə çıxarılmasının pozulması ilə səciyyələnən bir vəziyyətdir. Bu, nəcisin qatılaşması və bağırsaq hərəkətlərinin azalması və ya tamamilə dayanması ilə müşahidə olunur. Sadəcə “qarnı işləməmə” kimi tərif edilməkdən daha mürəkkəb bir prosesdir.
Qəbizliyin səbəbləri çox müxtəlifdir və qida rasionundan tutmuş, stressə, müxtəlif xəstəliklərədək geniş bir spektrdə dəyişə bilər. Su qəbulunun azlığı, lifli qidaların çatışmazlığı, hərəkətsiz həyat tərzi, bəzi dərmanların yan təsirləri, mədə-bağırsaq sistemi xəstəlikləri (məsələn, irritabl bağırsaq sindromu), hormonal dəyişikliklər, hamiləlik və ya tiroid problemləri qəbizliyə səbəb ola biləcək amillər arasındadır. Hətta psixoloji faktorlar, xüsusilə də stress və narahatlıq, bağırsaq hərəkətlərini əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər.
Qəbizliyin əlamətləri arasında nəcisin qatılaşması, bağırsaq hərəkətlərinin azalması (həftədə 3-dən az), defekasiya zamanı çətinlik çəkmək, qarın ağrısı və şişkinlik yer alır. Bəzi hallarda isə qanlı nəcis, iştahsızlıq və ya qusma kimi əlamətlər də müşahidə oluna bilər. Qəbizlik, uzun müddət davam etdikdə daha ciddi problemlərə, məsələn, hemoroidlərə, anal yırtıqlara və ya bağırsaq tıxanmasına səbəb ola bilər.
Qəbizliyin müalicəsi səbəbindən asılıdır. Əksər hallarda həyat tərzində dəyişikliklər (su və lifli qidaların qəbulunun artırılması, fiziki aktivliyin artırılması), probiotik qəbulu və mülayim məşqlər yetərli ola bilər. Lakin, əgər qəbizlik davamlı və ya ağır formada olarsa, mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır. Çünki qəbizlik bəzən daha ciddi bir əsas xəstəliyin əlaməti ola bilər. Həkim lazımi müayinələri apararaq diaqnozu dəqiqləşdirəcək və müvafiq müalicəni təyin edəcəkdir.