İshal (ər. إسهال - isḥāl) tibbdə mədə-bağırsaq sisteminin pozğunluğu ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu vəziyyətdə nəcisin tez-tez və sulu formada ifraz olunması müşahidə edilir. Sadəcə "qarnı işləmə" və ya "ayaqyoluna düşmə" kimi ümumi ifadələrlə izah etmək kifayət deyil, çünki ishali müxtəlif səbəblərə malik olan mürəkkəb bir problem kimi dəyərləndirmək lazımdır.
İshalın əsas səbəbi bağırsaqdakı su və elektrolitlərin balansının pozulmasıdır. Bu balansın pozulması isə bir çox amillərlə əlaqəli ola bilər: virus, bakteriya və parazit infeksiyaları; qida zəhərlənmələri; müəyyən dərmanların yan təsirləri; həzm sistemi xəstəlikləri (məsələn, irritabl bağırsaq sindromu, mədə-bağırsaq iltihabı); qida allergiyası və ya dözümsüzlüyü; həmçinin stress və ya əsəbilik kimi psixoloji amillər də ishala səbəb ola bilər. Bəzi bitki növləri də ishala səbəb ola bilər, digərləri isə əksinə, qusmanı törədə bilər - bu da qeyd edilən mətnin son cümləsində öz əksini tapıb.
İshalın əlamətləri tez-tez bağırsaq hərəkətləri, sulu və ya maye nəcis, qarın ağrısı, qusma, qızdırma və susuzluq ola bilər. Uzun müddət davam edən və ya şiddətli ishala səbəb olan hallarda mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır, çünki susuzluq ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Müalicə ishala səbəb olan amillərdən asılı olaraq dəyişir. Bəzən yalnız simptomları azaltmaq üçün dəstəkləyici terapiya (məsələn, maye və elektrolitlərin qəbulu) kifayət edərkən, bəzən isə antiviral, antibakterial və ya antiparazitar dərmanlar təyin edilməsi tələb oluna bilər.
Yekun olaraq, ishala sadəcə “qarnı işləmə” kimi baxmaq səthi və qeyri-dəqiq yanaşmadır. Bu, ciddi sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər və düzgün müalicə üçün mütəxəssisə müraciət etmək həmişə vacibdir.