Qəmər [ər.] – Ay. Lüğətlərdə sadəcə "ay" kimi tərcümə edilən qəmər sözü, əslində, şairlər tərəfindən ayın gözəlliyini, sirrini və mistik aurasını ifadə etmək üçün istifadə edilən daha zərif və ifadəli bir termindir. Bu, sadəcə coğrafi bir cismin adından çox, şeirə, ədəbiyyata xas olan bir simvoldur.
Qəmər, gecənin nurlu kraliçası, göy üzündə parıldayan səma bəzəyidir. Onun yumru, parlaq səthi, şeirlərdə tez-tez süzülən nur, gümüşü işıq və ya hətta sevgi və əzəmət mənbəyi kimi təsvir olunur. Şairlər, qəmər vasitəsilə həm təbiətin möhtəşəmliyini, həm də insan duyğularının dərinliyini ifadə edirlər. Ayın əks olunması, onun dəyişkən fazaları, göy üzündəki hərəkəti, şairlərin yaradıcılığında metaforik olaraq həyatın, sevginin, ayrılığın, ümidin və həsrətin ifadəsinə çevrilir.
Misal olaraq, verilən beytin ("Süzülən nurunu toplayıb qəmər; Girdi buludlara, qaraldı göylər.") ayın gözəlliyinin qaranlığa qalib gəlməsinin və ya qaranlığın gözəlliyi boğmasının simvolik təsvirini əks etdirir. "Yırğalanır göy sularda; O gecələr qızı qəmər" misrası isə ayın göy üzündəki oynaq hərəkətini və gecələrin sirrini, gözəlliyini ifadə edir. Bu, sadəcə ayın fiziki təsviri deyil, həm də duyğuların, təəssüratların ifadəsinə yönəlmiş poetik bir təsvirdir.
Beləliklə, "qəmər" sözü, ayın sadə adından daha çox, poetik dilin zənginliyini, simvolizmini və ifadə gücünü göstərən bir nümunədir. O, şairin əsərinə, duyğularına və baxış bucağına dərinlik və poetik cazibə qatır.