Qəndqıran sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən qənddoğrayan sözünün sinonimi kimi qeyd olunsa da, daha geniş və dəqiq bir izah tələb edir. Sadəcə "şəkəri doğrayan" mənası ilə kifayətlənmək, bu alətin funksiyasını tam əhatə etmir.
Əslində, qəndqıran, şəkəri doğramaqdan daha çox, onu xırda hissələrə ayırmaq, əzmək və ya üyütmək üçün istifadə olunan bir alətdir. Bu, qəndin növündən və istifadə məqsədindən asılı olaraq, müxtəlif formalarda ola bilər. Məsələn, əl ilə işlədilən, dişli çarxlarla işləyən, və ya mexaniki qəndqıranlar mövcuddur.
Tarixi kontekstdə baxdıqda, qənd qədimdən bəri qiymətli və nadir bir məhsul olub. Ona görə də, qəndin mümkün qədər səmərəli şəkildə istifadəsi üçün ixtira edilmiş alətlər arasında qəndqıranın da xüsusi yeri olub. Belə ki, böyük şəkər kristallarını xırda hissələrə bölməklə, onun daha asan əriməsi, daha sürətli həll olması və müxtəlif reseptlərdə daha effektli istifadəsinə imkan yaradırdı.
Müasir dövrdə, hazırda paketlənmiş və xırda hissələrə bölünmüş şəkərin geniş yayılması ilə əlaqədar olaraq, qəndqıranın istifadəsi azalıb. Ancaq hələ də bəzi xüsusi məqsədlər üçün, məsələn, şirniyyatçılıqda, və ya ev şəraitində qənd pudrası əldə etmək üçün istifadə oluna bilər. Ona görə də, qəndqıran sadəcə bir "şəkər doğrayan" deyil, tarixi bir kontekstdə qiymətli bir məhsulun daha səmərəli istifadəsinə imkan verən praktik bir alətdir.