Qətiləşmək felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "qəti bir formaya, vəziyyətə düşmək, müəyyənləşmək" kimi izah edilə bilsə də, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək mümkündür. Sözün kökü olan "qəti" sözü özü də "sabit, dəyişməz, tam, əmin" mənalarını daşıdığından, qətiləşmək hər hansı bir prosesin, vəziyyətin və ya fikrin son həddinə, dəyişməz bir nöqtəyə çatmasını bildirir.
Bu proses müxtəlif kontekstlərdə baş verə bilər. Məsələn, bir qərar qətiləşə bilər, yəni dəyişikliyə imkan verməyən qəti bir hal alır. Bir plan qətiləşə bilər, yəni bütün detalları müəyyənləşib, həyata keçirilməyə hazır hala gəlir. Hətta bir insanın fikri, inamı da qətiləşə bilər, yəni daha əvvəlki şübhələrdən azad olaraq, əminlik və qətiyyət qazanır.
Qətiləşmək prosesi, adətən, müəyyən bir müddət ərzində baş verir. Bu müddət ərzində tərəddüd, şübhə və ya qeyri-müəyyənlik aşılır və sonda qəti bir nəticəyə gəlinir. Beləliklə, qətiləşmək sadəcə bir vəziyyətin müəyyənləşməsi deyil, həm də bir prosesin sonlandırılması, dəyişməz bir formaya gəlməsi deməkdir. Bu mənada, söz bir az da "möhkəmlənmək", "kristallaşmaq", "təsbit olunmaq" kimi mənaları da özündə əks etdirir.
Maraqlı bir nüans kimi, qətiləşmək həm müsbət, həm də mənfi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, bir insanın pis əməlinə qətiləşməsi mənfi bir hal, ədalətli bir qərarın qətiləşməsi isə müsbət bir hal kimi dəyərləndirilə bilər. Kontekst sözün dəyərləndirilməsində həlledici rol oynayır.