Qəzəl (ərəbcədən – sözün əsl mənasında "söz, danışıq, hekayə" mənalarını verir, ədəbiyyatda isə "şirin sözlər, oxunmağa layiq olan şeir" mənasında işlənir) ədəbiyyatımızın ən gözəl və incə şeir formalarından biridir. Əsasən, eşq və məhəbbəti tərənnüm edən, 5-dən 10-a qədər beytdən ibarət lirik bir şeir növüdür. Qəzəlin beytləri qafiyə və rədif baxımından bir-birinə bağlıdır; hər beytin sonuncu sözü (rədif) və son iki hecası (qafiyə) bir-birinə uyğun gəlir. Bu poetik forma müəyyən bir musiqi ritmini və ahəngdarlığı yaradır.
Qəzəlin əsas xüsusiyyəti onun yüksək emosional yüklüdür. Şair öz duyğularını, düşüncələrini, təcrübələrini qəzəl vasitəsilə ifadə edərək oxucuya duyğularını ötürür. Sevgidən başqa, qəzəllərdə vətənə, təbiətə, dostluğa, ayrılığa və s. mövzularda da şeirlər yazılmışdır. Ancaq əsas mövzu həmişə məhəbbət olaraq qalır, bu məhəbbət isə dərinliyi, səmimiyyəti və bəzən də acılı-acı dolu həsrəti ilə fərqlənir.
Qəzəl fars ədəbiyyatından Azərbaycan ədəbiyyatına keçmiş və burada özünəməxsus inkişaf yolundan keçmişdir. Nizami Gəncəvi, Xaqani Şirvani, Füzuli, Məhəmməd Füzuli kimi Azərbaycan şairləri qəzəl janrının inkişafında mühüm rol oynamış, əsərləri ilə bu poetik formanın zirvəsinə yüksəlmişdir. Onların qəzəlləri həm bədii təsvir dili, həm də mənəvi dərinliyi ilə seçilir və əsrlər boyu oxucuları heyran etməkdə davam edir.
Qəzəlin strukturu və poetik üslubu onu digər şeir formalarından fərqləndirir. Onun qısa və lakonik olması, duyğuların sıx və dərin ifadə olunması, həmçinin rədif və qafiyənin yaratdığı ahəng qəzəlin əsas üstünlükləridir. Bu gün də qəzəl yazan şairlər var və bu şeir növü öz mövqeyini qoruyub saxlayır, hətta yeni ədəbi tendensiyaların fonunda da populyarlığını itirmir.