Qıcıqlama sözü "qıcıqlamaq" fellindən törəmiş bir isimdir və əsasən bir şeyin ya da birinin xoşagəlməz, narahatedici təsiri nəticəsində yaranan, həm fiziki, həm də mənəvi narahatlıq, əsəbilik və ya qıcıqlanma halını ifadə edir. Sadəcə bir hərəkətin nəticəsi deyil, həm də bu hərəkətin yaradıb yaratmadığı hissdir.
Qıcıqlama müxtəlif səbəblərdən yaranabilir. Fiziki qıcıqlama dəriyə toxunan bir iynənin batması, gözə tozun düşməsi və ya sərt bir səsin qulağa gəlməsi kimi xarici amillərlə əlaqəli ola bilər. Bu halda qıcıqlama, bədənin özünü qoruma mexanizminin bir hissəsidir və bizə təhlükəni və ya narahatlığı bildirir. Ancaq qıcıqlama həm də mənəvi səbəblərdən, yəni əsəbiləşdirici hadisələr, sözlər və ya davranışlar nəticəsində yarana bilər. Məsələn, davamlı təkrarlanan bir səs, sayğısız davranış və ya ədalətsiz bir rəftar qıcıqlamaya səbəb ola bilər.
Qıcıqlamanın dərəcəsi fərdi fərqlərə görə dəyişir. Bəzi insanlar digərlərinə nisbətən daha tez və asanlıqla qıcıqlanırlar. Bu fərdi həssaslıq, temperament, keçmiş təcrübələr və psixoloji vəziyyətlə əlaqəli ola bilər. Xüsusilə də stressli və ya yorğun olduqda, insanlar daha həssas və qıcıqlanmağa daha meylli olurlar.
Qıcıqlamanın psixoloji təsirləri də olduqca əhəmiyyətlidir. Davamlı qıcıqlama stressə, yuxusuzluğa, konsentrasiya problemlərinə və hətta depresiyaya səbəb ola bilər. Ona görə də qıcıqlamanın səbəbini müəyyən etmək və bu səbəbi aradan qaldırmaq və ya qıcıqlamanın təsirini azaltmağın yollarını tapmaq vacibdir. Bu, həm də sağlam həyat tərzinin vacibliyini vurğulayır.