Qıcıqlanma: "Qıcıqlanmaq" felindən törəmə isimdir və əsasən təxərrüşü (əsəbiyyəti, narahatlığı) ifadə edir. Yəni, birinin və ya bir şeyin xoşagəlməz təsiri nəticəsində yaranan, əsəbilik, narahatlıq və ya hirslə müşayiət olunan bir vəziyyətdir. Bu, yalnız fiziki bir təmas nəticəsində deyil, həmçinin mənəvi, emosional və ya psixoloji təsirlərin nəticəsində də baş verə bilər.
Qıcıqlanma, intensivlik baxımından fərqlənə bilər: yüngül bir narahatlıqdan tutmuş, ciddi əsəbilik və hirs tutmasına qədər. Bu vəziyyətin davamlılığı da dəyişkən olur – qısamüddətli, keçici bir hiss ola bildiyi kimi, xroniki bir hal alaraq insanın həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Qıcıqlanma, tez-tez digər mənfi emosiyalarla, məsələn, əsəbilik, stres, frustrasiya və ya depressiya ilə birlikdə müşahidə olunur.
Qıcıqlanmanın səbəbləri çox müxtəlifdir: fiziki ağrılar, yorğunluq, aclıq, yuxusuzluq, stresli hadisələr, qorxu, ədalətsizliyə şahid olmaq, qarşılaşdığımız insanlarla münasibətlərdəki problemlər və daha bir çox amillər qıcıqlanmaya səbəb ola bilər. Həmçinin, bəzi tibbi vəziyyətlər də qıcıqlanmaya meylliliyi artıra bilər.
Qıcıqlanma, əgər uzunmüddətli və intensivdirsə, müalicə tələb edə bilər. Psixoloji yardım, həyat tərzinin dəyişdirilməsi (məsələn, sağlam qidalanma, fiziki aktivlik, stresə qarşı mübarizə üsullarının öyrənilməsi) və ya tibbi müdaxilələr qıcıqlanmanın idarə olunmasında köməkçi ola bilər. Ona görə də, qıcıqlanmanın səbəblərini anlamaq və müvafiq tədbirlər görmək çox vacibdir.