Qıdıqlanma sözü, "qıdıqlamaq" fellərinin məsdər formasından törəmiş bir isimdir və əsasən dərinin həssas nahiyələrində yüngül toxunma, sürtmə və ya qıcıqlanmaya qarşı bədənin göstərdiyi refleks reaksiyasını, xoşagəlməz bir hissi və ya reaksiyanı ifadə edir. Sadəcə bir fiziki təmasın nəticəsi olaraq baş verən bir hadisə deyil, psixoloji amillərdən də təsirlənə bilər. Məsələn, sevdiyiniz bir insanın sizi qıdıqlaması, tanış olmayan birinin qıdıqlamasından tamamilə fərqli bir reaksiya yarada bilər.
Qıdıqlanmanın fiziki əsasını dərinin altındakı sinir uclarının həssaslığı təşkil edir. Bu sinir ucları xüsusilə boyun, qoltuqaltı, qarın və ayaqların iç tərəflərində daha sıx yerləşmişdir. Bu bölgələrə yüngül toxunma, hətta hava axını belə, qıdıqlanma hissi yaratmağa kifayət edə bilər. Bədənin bu reaksiyası, əsasən, özünü müdafiə mexanizminin bir hissəsidir və qeyri-adi və ya gözlənilməz toxunuşlara qarşı bir reaksiyadır.
Lakin qıdıqlanmanın sadəcə bir fiziki reaksiya deyil, həm də psixoloji bir tərəfinin olduğu da qeyd edilməlidir. Qıdıqlanmanın intensivliyi, insanın emosional vəziyyətinə, qıdıqlayan şəxsə və ümumiyyətlə qıdıqlanma aktının kontekstindən də asılıdır. Bəzi insanlar qıdıqlanmadan çox xoşlanır, bəziləri isə bundan narahat olur və ya hətta qorxur. Bu da qıdıqlanmanın mürəkkəb və çoxcəhətli bir hadisə olduğunu göstərir. Elmi tədqiqatlar göstərir ki, qıdıqlanma zamanı beyində gülmək və həzz hissi ilə əlaqəli ərazilər aktivləşir.
Ümumiyyətlə, qıdıqlanma, həm fiziki, həm də psixoloji amillərin qarşılıqlı təsirindən yaranan mürəkkəb bir hissi təcrübəsidir. Bədənin qeyri-adi toxunmalara qarşı özünü müdafiə mexanizmi kimi başlasa da, qıdıqlanma sosial qarşılıqlı əlaqələrdə əyləncəli və emosional bir element halına gəlib çıxmışdır.