Qıxmıqlamaq felinin əsas mənası, odunu balta ilə xırda-xırda doğramaq, yəni qıxmıq halına salmaqdır. Bu proses, odunun daha kiçik, yandırmaq üçün əlverişli ölçülərə bölünməsini nəzərdə tutur. Balta ilə qıxmıqlama əməliyyatı əl ilə yerinə yetirilən, bəzən əmək tələb edən bir işdir. Köhnə dövrlərdə qış üçün odun hazırlamaq, soba və ya ocaqda istifadə ediləcək odunu qıxmıqlamaqla başlanırdı.
Lakin “qıxmıqlamaq” sözünün mənası sadəcə odun doğramaqla məhdudlaşmır. Metaforik mənada, hər hansı bir şeyi xırda-xırda parçalamaq, dağıtmaq, əzilməyə, məhv edilməyə məruz qoymaq mənasında da işlədilə bilər. Məsələn, “Problemi qıxmıqlamaq” deyərkən, böyük bir problemin kiçik hissələrə bölünüb, hər bir hissənin ayrıca həll edilməsi nəzərdə tutulur. Bu halda, “qıxmıqlamaq” daha sistemli və planlı bir yanaşmanı ifadə edir.
Bundan əlavə, “qıxmıqlamaq” sözü bir qədər köhnəlmiş, daha çox ədəbi üslubda istifadə olunan sözlərdəndir. Müasir Azərbaycan dilində daha çox "xırda doğramaq", "doğrayıb kiçiltmək" və ya kontekstdən asılı olaraq "parçalamaq", "sındırmaq" kimi sinonimlər üstünlük təşkil edir. Lakin “qıxmıqlamaq” sözünün özünəməxsus bir səslənməsi və odunun balta ilə doğranması ilə bağlı konkret bir təsəvvür yaratması onun dil tarixində özünəməxsus yerini qoruyub saxlamasına imkan verir.
Yekun olaraq, “qıxmıqlamaq” sözü odunun balta ilə xırda-xırda doğranması ilə yanaşı, daha geniş mənada hər hansı bir şeyin kiçik hissələrə bölünməsi, parçalanması və ya hətta məhv edilməsi mənasında da işlənə bilər. Sözün tarixi və semantik dəyəri onu Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının bir parçası kimi ayırd edir.