Qılıqsızlıq sözü Azərbaycan dilində rəftarsızlığı, başqaları ilə yola getməməyi və pis xasiyyəti ifadə edir. Lakin bu tərif, qılıqsızlığın mürəkkəb və çoxşaxəli təbiətini tam əhatə etmir. Daha geniş şəkildə izah etsək, qılıqsızlıq, sosial normaları və davranış qaydalarını qəbul etməməkdən, özbaşınalıqdan, hörmətsizlikdən və başqalarına qarşı kobudluqdan ibarət olan bir davranış formasıdır.
Qılıqsız insan, adətən, öz istək və arzularını başqalarının hisslərinin və maraqlarının üzərində üstün tutan biridir. O, başqalarının fikirlərini nəzərə almadan hərəkət edir, onların hissini incitməkdən çəkinmir və qarşı tərəfin narahatçılığına biganə qalır. Bu davranış forması bir çox hallarda qarşıdurmalara, münaqişələrə və sosial əlaqələrin pozulmasına səbəb olur.
Qılıqsızlığın səbəbləri müxtəlifdir: tərbiyənin çatışmazlığı, psixoloji problemlər, sosial adaptasiya çətinlikləri və ya sadəcə olaraq özünəməxsus bir xarakter quruluşu ola bilər. Bəzi hallarda, qılıqsızlıq sadəcə olaraq həddindən artıq özünəinamlılıq və ya həddən artıq eqoizm nəticəsində yaranır.
Maraqlı bir məqam odur ki, qılıqsızlıq hər zaman açıq-aşkar, kobud bir şəkildə özünü göstərmir. Bəzən gizli formada, passiv-aqressiv davranışlar, laqeydlik və ya manipulyasiya vasitəsilə özünü büruzə verir. Belə hallarda qılıqsızlığı tanımaq və onunla mübarizə aparmaq daha çətin olur.
Nəticə etibarilə, qılıqsızlıq sadəcə "pis xasiyyət"dən daha mürəkkəb bir sosial və psixoloji fenomendir ki, onun kökündə fərdi xüsusiyyətlər, tərbiyə və sosial mühit kimi bir çox amil dayanır. Bu fenomenin dərin başa düşülməsi sağlam sosial əlaqələrin qurulması və saxlanması üçün vacibdir.