Qısqac (lat. Lithobius forficatus) - həm elmə, həm də gündəlik həyata daxil olmuş maraqlı bir canlıdır. "Qısqac" sözü ilə adətən rütubətli yerlərdə, adətən daşların altında və ya torpaqda yaşayan, kiçik ölçülü, çoxayaqlı bir heyvan nəzərdə tutulur. Əslində isə, "qısqac" sözü "çoxayaqlılar" (Myriapoda) sinfinin "çoxayaqlı qırxayaqlar" (Chilopoda) dəstəsinə aid olan bir çox növü əhatə edə bilər. Lakin, ən çox rast gəlinən və ümumi şəkildə qısqac adlandırılan canlılar Lithobius cinsinə mənsubdur.
Bu kiçik yırtıcılar, adətən sarımtıl və ya qonur rəngdə olur və uzundursov bədən quruluşuna malikdirlər. Onların bədənləri çox sayda seqmentdən (hər seqmentdə bir cüt ayaq vardır) ibarətdir. Arxa seqmentlərində isə, adına uyğun olaraq, qısqacabənzər çənələr (forsips) yer alır. Bu qısqaclar əsasən ovlarını tutmaq və ələ keçirmək üçün istifadə olunur. Qısqacların sanıldığından daha sürətli və çevik hərəkət etdiklərini də qeyd etmək lazımdır.
Qısqaclar əsasən gecə həyatı sürürlər və kiçik həşəratlar, hörümçəklər və s. ilə qidalanırlar. Onlar ekosistemdə əhəmiyyətli rol oynayırlar, çünki digər həşəratların populyasiyasının tənzimlənməsinə kömək edirlər. İnsanlar üçün zərərli deyillər, əksinə, evlərdəki bəzi zərərverici həşəratlarla mübarizədə təbii bir vasitə kimi qəbul edilə bilərlər. Yəni, onları evin içində görəndə qorxmağa ehtiyac yoxdur. Bir çox hallarda, onlar insan üçün tamamilə zərərsizdirlər.
Beləliklə, "qısqac" sözü sadəcə sarı, haçaquyruqlu bir canlıdan daha çox, maraqlı ekoloji rol oynayan, sürətli və çevik bir çoxayaqlı heyvanı təmsil edir. Onların fiziki xüsusiyyətləri və həyat tərzi, təbiətin gözəl və mürəkkəb dünyasını göstərir.